Ebook Młodość chłopczyka mobi,epub

dnak mniej od niego ,,sztywne", wykazują spory zmysł obserwacji ich młodego twórcy oraz jego poczucie humoru7. Z pewnością młodziutki artysta usiłował naśladować rysunki żołnierzy oraz służące do zabawy ich kartonowe figurki wklejone do wspomnianego albumu. Pewnie dlatego postaci królów i waletów mają o wiele więcej wyrazu niż wizerunki dam - królowych, których wzorców mały Witkacy najwyraźniej nie miał skąd wziąć. Wydaje się ponadto, że zabawa w wojnę papierowym wojskiem i własne próby stworzenia na papierze wymyślonych przez siebie postaci mogły być jednym z impulsów napisania przez ośmioletniego chłopca własnych sztuk teatralnych, w których namalowane figury wypowiadałyby kwestie i przeżywały najrozmaitsze przygody. W napisanych w 1893 roku króciutkich dramatach, a zwłaszcza w Księżniczce Magdalenie czyli natrętnym księciu i Odważnej księżniczce, wśród dramatis personae znajdują się Królowie, Księżniczki, Wartownicy i Dworzanie, a w Biednym chłopcu występują Żandarm i Policjanci. Wszystkie te postaci znakomicie pasują do figur z namalowanej wcześniej talii kart. 3. Jeździec, 1890, akwarela, Biblioteka Polska, Paryż 4. Osobita, 1890, akwarela, Archiwum Instytutu Sztuki PAN, Warszawa 5. Karty dla Babuni, ołówek, akwarela, kolekcja Ewy Franczak i Stefana Okołowicza Inny dramat, Menażeria czyli wybryk słonia, wydaje się zawierać postaci zwierząt wyjęte z tego samego albumu, choć w tym wypadku trudno ustalić, czy to właśnie te rysunki inspirowały młodego dramatopisarza, czy może ktoś z jego otoczenia stworzył je dla niego, by zilustrować jego napisany już tekst. Kwestia ta jest o tyle istotna, że dla nieco późniejszego okresu, jak też w pełni dojrzałej twórczości Witkacego współzależność między jego malarstwem a dziełami literackimi jest jednym z najbardziej interesujących problemów8. Rok przed napisaniem pierwszych dramatów siedmioletni Witkacy namalował swój pierwszy pejzaż olejny. Było to Wnętrze lasu przechowywane obecnie w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu (il. 6)9. Przedstawia ono dolne partie drzew odbijające się w wodzie. Tego rodzaju pejzaże malowali wówczas niemal wszyscy - Ferdynand Ruszczyc, Władysław Podkowiński, Wojciech Weiss, Władysław Wankie i wielu innych. W tym wypadku jednak młodociany artysta wzorował się po prostu na własnym ojcu - Wnętrze lasu jest bowiem wierną kopią Sadzawki w lesie - obrazu Stanisława Witkiewicza z 1885 roku (il. 7)10. 6. Wnętrze lasu, 1892, olej, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu 7. Stanisław Witkiewicz, Sadzawka w lesie, 1885, olej, Muzeum Narodowe w Krakowie Poza próbami odwzorowania pejzażu mały Witkacy pod okiem ojca prowadził też pilne obserwacje samego siebie. W 1893 roku Stanisław Witkiewicz wykonał kilka zdjęć swego ośmioletniego wówczas syna. Opisał je dziecinną ręką sam model. Noszą one tytuły: Ja na krześle siedzący, Ja z ciocią Żeni, Ja z mamą na śniegu, Ja i Dryl [imię psa] bawi się z psami 11. Uderza w nich wyraźne rozróżnienie między sobą samym a resztą świata: ja i nie ja. Takie samookreślenie, ciągłe badanie siebie w relacji z otaczającą rzeczywistością było obecne w sztuce Witkacego przez całe jego życie. Nawet o wiele późniejsze od wymienionych zdjęć portrety ,,firmowe", przedstawiające innych, często zupełnie obcych artyście ludzi, były ściśle z nim związane poprzez adnotacje o psychicznym i fizycznym stanie ich autora w momencie ich wykonywania12. Była to zresztą prosta konsekwencja jego poglądów. Już w 1903 roku w jednej ze swych pierwszych rozpraw filozoficznych, Marzenia improduktywa (Dywagacja metafizyczna), osiemnastoletni artysta analizował ,,najprostsze pojęcie, jedyne w swoim rodzaju, nieporównywalne, jakim jest pojęcie <>", widząc w nim nie tylko punkt wyjścia dla wszelkich rozważań, ale i ,,jedyne jądro wszech-tajemnicy"13. Dla badacza młodzieńczej twórczości Witkacego niezwykle interesujący wydaje się niewielki (19 × 14,3 cm), znajdujący się w zbiorach prywatnych olejny portrecik przedstawiający popiersie frontalnie ujętego chłopca o okrągłej twarzy, odstających uszach, równo uciętej grzywce, ubranego w białą koszulę z wąskim krawatem (il. 8). Autorstwo młodego Witkiewicza nie jest potwierdzone, choć właściciel portreciku twierdził, że jego ojciec otrzymał tę pracę w darze od samego artysty. Jednak sposób malowania i kolorystyka portretu zdają się potwierdzać tę atrybucję. Płynne i wyraźne ślady pędzla na twarzy i koszuli, szarawy i ciemny róż z prześwitującym spod nich bladym żółcieniem, a także ugier na czole chłopca i jadowita zieleń nieudolnie kładzionego tła są bardzo charakterystyczne dla wczesnych prac, zwłaszcza pejzażowych, młodego Stanisława Ignacego Witkiewicza. Natomiast karykaturalny wyraz twarzy z szerokimi ustami, rozciągniętymi w krzywym, ukazującym z�