Ebook Nauki płynące z zagłady mobi,epub

strzeżeń etycznych. Nie chodzi tutaj tylko o ,,obowiązek pamięci", chodzi o uświadomienie sobie, w czym ,,nazizm stanowił dla Zachodu historyczny przełom i destrukturalizujący epizod, który odcisnął niezatarte piętno na współczesnych społeczeństwach", jak podkreśla prawnik i psychoanalityk Pierre Legendre. Straszliwe wydarzenia XX wieku, tej ,,niepowstrzymanej machiny eksterminacji", jak go określa pisarz Imre Kertész, mobilizują historyków, strażników faktów, a także zmuszają filozofów politycznych do ponownego pochylenia się nad fundamentalnymi pytaniami: czym jest dobre życie? Czym jest dobre społeczeństwo? Czym jest dobre wspólne działanie? Domagają się antropologii, która nie stawiałaby sobie za cel uśmierzanie bólu, lecz była z mocy faktów wyzbyta złudzeń i z konieczności przenikliwa i trzeźwa. Mimo ogromu już powstałej literatury tematu wciąż toczą się prace - równoległe, jednoczesne, czasem ze sobą powiązane. Niniejsza książka mogłaby być swoistą relacją ze stopnia ich zaawansowania. PROLOG Za każdym razem, kiedy zamierzamy spenetrować mroczne obszary nazizmu, natykamy się na problem języka, stajemy przed koniecznością podjęcia ,,leksykalnej decyzji". Nazizm uwił sobie gniazdo ze splądrowania języka i wypaczenia znaczenia słów, i ten fakt wymusza wyjątkową dbałość o posługiwanie się ,,właściwą mową". Przed słowami stoi podwójne zadanie: z jednej strony, mają nie urągać ofiarom, z drugiej - mają rozświetlać, choć siłą rzeczy słabo, noc, w którą się zapuszczamy. Czujność w doborze słów, wrażliwość na obecne w nich, a niewidoczne ślady, które nadają im wartość emocjonalną, a także na zwielokrotnianie ich znaczenia, dokonujące się z chwilą, gdy wchodzą do powszechnego użycia, to sposób na niezginanie karku przed rozpowszechnioną niefrasobliwością terminologiczną i rozgadanym dyletanctwem. To bunt, bitwa o niezależność. Właśnie dlatego termin ,,Szoa", ,,całkowita zagłada"1, ostatecznie zyskał w Europie kontynentalnej pierwszeństwo nad innymi określeniami: ,,ostateczne rozwiązanie", ludobójstwo, Holokaust, Churban, żydobójstwo. ,,Ostateczne rozwiązanie": wyrażenie to jest problematyczne, nawet jeśli ujęte w cudzysłów, bo przynależy do retoryki języka nazistowskiego. Używając go, nieopatrznie posługujemy się językiem zabójców. Ludobójstwo, genocyd: drugi z tych terminów został wprowadzony w 1944 roku przez prawnika Raphaëla Lemkina na określenie eksterminacji ludności żydowskiej i cygańskiej przez nazistów, przy czym oznaczał także wcześniejsze masowe masakry ludności ormiańskiej w Imperium Osmańskim podczas pierwszej wojny światowej oraz Asyryjczyków w Iraku w 1933 roku. Lemkin ukuł ten termin w nawiązaniu do ,,rasowej" koncepcji świata głoszonej przez nazistów (łącząc greckie genos, rasa, i przyrostek -cyd, zabijać). Słowo zostało prawnie zaakceptowane przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w grudniu 1948 roku, od tej pory jego znaczenie się rozszerzyło, tak że obecnie obejmuje wszystkie formy masowych mordów, wrażliwe jedynie na ilościowy aspekt zjawiska. Bywa niekiedy używane metaforycznie, co może dawać groteskowe efekty, gdy na przykład niektórzy mówią o ,,genocydzie drzew" w Amazonii. Holokaust (z kościelnej greki, ,,spalony w całości"): termin ten pierwotnie odnosił się do składania ofiar jako praktyki starożytnej pobożności. Niesie w sobie znaczenie teologiczne, we współczesnym użyciu chrześcijańskie, i przeobraża w religijną ofiarę eksterminację ludzi, którzy wcale nie chcieli zostać złożeni w ofierze. W XIX wieku George Sand zaktualizowała termin w znaczeniu ,,masakra" (1855), później - w 1958 roku - Claude Mauriac zaproponuje jego absolutyzację. Użycie słowa ,,Holokaust" stanowi teologiczną interpretację zjawiska, sugeruje wybór, którego nie było, i tym sensie stanowi dodatkowy gwałt zadany ofiarom. Termin wciąż jest w użyciu w świecie anglosaskim, w literaturze naukowej, a także w języku instytucji polityczno-kulturalnych. Churban (z hebrajskiego, ,,ruina", ,,zniszczenie"): to termin mniej znany, używany w najbardziej tradycjonalistycznych kręgach żydowskich, jak również w jidysz wśród ocalałych, ,,praktykujących" i świeckich. W literaturze rabinicznej pierwotnie odnosił się do zniszczenia Pierwszej Świątyni (586 ) i Drugiej (70 ), czyli do dwóch wydarzeń historycznych, uznawanych przez ludność żydowską za największe katastrofy w dziejach ich religii i narodu. Używanie słowa ,,Churban" nadaje duchową interpretację eksterminacji, przyrównując ją do zniszczenia Świątyni w Jerozolimie. Stanowi ono poetycko-polityczną metaforę, w której europejscy Żydzi są traktowani jako świątynia Ducha i Prawa zbudowana z ludzi, a nie z kamienia, i dlatego ich niszczenie jest równoważne zniszczeniu każdej z jerozolimskich Świątyń. Żydobó