Ebook Niezwyciężony. Tom 1 mobi,epub

ża na Za­chód osią­gnął swój szczy­to­wy pu­łap: 255 ty­się­cy ton. Już jed­nak w na­stęp­nym roku na­stą­pił gwał­tow­ny spa­dek. W ca­łej Eu­ro­pie spadł po­pyt na pro­duk­ty rol­ne i ar­ty­ku­ły prze­my­sło­we; ude­rzy­ło to rów­nież w eks­port pol­ski. A po­tem już suk­ce­syw­nie spa­dek się po­głę­biał20. Na do­miar złe­go, za­ob­ser­wo­wa­no ob­ni­że­nie wy­so­ko­ści zbio­rów. Tłu­ma­czo­no to złą po­go­dą, mó­wio­no też, że lata są krót­sze i bar­dziej wil­got­ne. Inni twier­dzi­li, że zie­mia jest zbyt wy­ja­ło­wio­na, a to albo z po­wo­du na­zbyt in­ten­syw­nej go­spo­dar­ki, albo zbyt opty­mi­stycz­nych ocen do­ty­czą­cych moż­li­wo­ści pro­wa­dze­nia upraw na zie­miach gor­szej ja­ko­ści. Ci z ma­gna­tów, któ­rzy nie mie­li ocho­ty snuć ,,ge­nial­nych" teo­rii do­ty­czą­cych przy­czyn kry­zy­su, aby w ten spo­sób za­prze­czyć jego ist­nie­niu, albo też nie za­mie­rza­li oszu­ki­wać sa­mych sie­bie, po­pra­wia­jąc wy­ni­ki fi­nan­so­we ko­lej­ny­mi po­życz­ka­mi na pod­trzy­ma­nie upa­da­ją­cych go­spo­da­rek, pró­bo­wa­li wyjść z kry­zy­su w do­kład­nie taki sam spo­sób, jak to już czy­ni­li wie­le razy wcze­śniej. Za­czę­li sto­so­wać więk­szy wy­zysk w sto­sun­ku do chło­pów i miesz­czan. W ta­kim po­strze­ga­niu nad­cho­dzą­ce­go kry­zy­su przez pol­ską ma­gna­te­rię cho­dzi jed­nak nie tyl­ko o nie­zro­zu­mie­nie jego isto­ty. Było ono tak­że skut­kiem wie­lo­wie­ko­wej tru­ci­zny o na­zwie ,,sa­mo­za­do­wo­le­nie", ty­po­wej dla spo­łe­czeństw o wy­so­kim stop­niu roz­wo­ju kul­tu­ro­we­go. Dla lu­dzi ży­ją­cych w tam­tych cza­sach mo­gło się to wy­da­wać rze­czą nie­zro­zu­mia­łą, ale z dzi­siej­sze­go punk­tu wi­dze­nia wiek XVI jest swe­go ro­dza­ju punk­tem zwrot­nym, i to nie tyl­ko w za­kre­sie kul­tu­ry. Zmia­ny nie za­cho­dzi­ły oczy­wi­ście z dnia na dzień, jako że wie­le skład­ni­ków bo­ga­tej re­ne­san­so­wej pol­sko-li­tew­skiej kul­tu­ry funk­cjo­no­wa­ło nadal w taki sam spo­sób jak po­przed­nio. Już wkrót­ce jed­nak w miej­sce otwar­to­ści po­ja­wił się kon­ser­wa­tyzm, a to­le­ran­cję za­stą­pi­ła ciem­no­ta. Bo­ga­te ży­cie in­te­lek­tu­al­ne, bę­dą­ce kie­dyś dumą ca­łe­go na­ro­du, za­czę­ło wy­ka­zy­wać ozna­ki sta­gna­cji. Spa­dły na­kła­dy wy­da­wa­nych ksią­żek - nie wzna­wia­no na przy­kład dzieł tak zna­nych po­etów jak Ko­cha­now­ski, jako że za­czął się po­pyt na ka­len­da­rze i wy­daw­nic­twa teo­lo­gicz­ne. Pró­by dru­ku ga­zet za­koń­czy­ły się nie­po­wo­dze­niem, zma­la­ła też licz­ba wy­jaz­dów na za­gra­nicz­ne uczel­nie. Hoł­do­wa­no daw­nej mo­dzie i zwy­cza­jom przod­ków, a te, któ­re od cza­sów śre­dnio­wiecz­nych spo­czy­wa­ły w za­po­mnie­niu, sta­ły się nie­spo­dzie­wa­nie zno­wu mod­ne. Re­ne­sans prak­ty­ko­wa­ny przez pol­ską szlach­tę był czymś, co im­po­no­wa­ło i za­dzi­wia­ło za­gra­nicz­nych przy­by­szów. ze swy­mi wy­go­lo­ny­mi gło­wa­mi, za­wa­diac­ko pod­krę­ca­ny­mi wą­sa­mi, dłu­gi­mi, szy­ty­mi na wschod­nią mo­dłę kon­tu­sza­mi (w ko­lo­rze nie­bie­skim dla drob­nej szlach­ty i czer­wo­nym dla ma­gna­tów), zdo­bio­ny­mi pió­ra­mi czap­ka­mi bez dasz­ka, obusz­kiem za­tknię­tym za pa­sem - któ­re­go uży­wa­no jako la­ski do pod­pie­ra­nia się na spa­ce­rach, a tak­że jako sym­bo­lem wy­nio­sło­ści i wo­jow­ni­cze­go uspo­so­bie­nia, ma­lo­wa­ny­mi koń­mi i bo­ga­to zdo­bio­ny­mi, in­spi­ro­wa­ny­mi sztu­ką an­ty­ku zbro­ja­mi (pięk­ny­mi w oglą­da­niu, ale mało prak­tycz­ny­mi w co­dzien­nym użyt­ko­wa­niu) - pol­scy szlach­ci­ce w spo­sób ra­dy­kal­ny od­róż­nia­li się od swych bra­ci kla­so­wych na za­cho­ i po­dob­nie jak po­kor­na ule­głość szlach­ty szwedz­kiej w sto­sun­ku do pa­ry­skiej mody szła w pa­rze z bra­kiem wia­ry we wła­sną rolę w pań­stwie, czu­ją­cej się i za­cho­wu­ją­cej jak ubo­gi krew­ny na sa­lo­nach, tak samo in­dy­wi­du­al­ny, pe­łen prze­py­chu styl pol­skiej szlach­ty od­zwier­cie­dlał jej ab­so­lut­ną wia­rę w sie­bie i za­in­te­re­so­wa­nie sobą, i tyl­ko sobą. Oczy­wi­ście, ule­ga­no sztu­ce ba­ro­ku, ale ra­czej nie­chęt­nie; przej­mo­wa­no z niej ra­czej jej ułom­no­ści niż cno­ty. Efek­tem tego była skłon­ność do przy­swa­ja­nia so­bie pięk­nej otocz­ki i prze­sa­dzo­nych ge­stów. To wła­śnie szlach­ta nada­wa­ła