Ebook Nowy długi marsz. Chiny ery Xi Jinpinga mobi,epub

zekając za rzeką"[15]; ,,Jeśli twoja wola zwycięży nad gniewem, silny będziesz; jeśli gniew nad rozsądkiem przeważy, będziesz stracony"[16]; ,,Kto zbyt pośpiesznie idzie do przodu, ten szybko będzie musiał się cofać"; ,,Władca światły rozważnym jest, a dobry wódz - czujnym"; ,,Władca nie powinien wojny wszczynać urazą powodowany, wodzowi nie wolno bitwy wydawać pod złości wpływem"[17]. Powtórzymy więc: od czasów unifikacji państwa przez pierwszego cesarza Qin Shi Huangdi (221 r. ) w centrum zainteresowania chińskich zarówno władców, jak i mędrców, stanęło Państwo. W jego ramach natomiast, już od pierwszej wielkiej dynastii Han, jako warunek sprawnego funkcjonowania znalazła się biurokracja, czyli instytucjonalne i funkcjonalne zabezpieczenie dobrego zarządzania skomplikowanym i zawsze wielkim organizmem państwowym. Ponadto Chiny wynalazły i przez setki lat stosowały egzaminy państwowe, by do tej starannie wyselekcjonowanej, wąskiej i dobrze przygotowanej kasty urzędników trafić. To na ich barkach spoczywało zarządzanie rozległym państwem, to oni byli lokalnym uosobieniem zawsze dalekiej, choć scentralizowanej władzy. Jak wynika chociażby z wnikliwej analizy systemów politycznych przeprowadzonej przez Francisa Fukuyamę, dość szybko ukształtowana w cywilizacji chińskiej władza patrymonialna niemal od zarania dziejów była wspierana przez bezosobową biurokrację, której ranga i znaczenie niepomiernie wzrosły po zjednoczeniu wszystkich chińskich ziem, narzuceniu konfucjanizmu, a wraz z nim egzaminów państwowych. Ten system stale się rozwijał, a swojego apogeum sięgnął za czasów dynastii Ming (1368-1644). Przez wieki bezustannie pozostawał silny merytokratycznie, obejmował instytucje zaskakująco nowoczesne, nawet patrząc z dzisiejszej perspektywy, a zarazem - zdaniem Fukuyamy - ,,ta wysoko wykwalifikowana i dobrze zorganizowana kadra urzędnicza poddana była jednak kaprysom autokraty, który sam nie był skrępowany żadnymi regułami". Tak narodził się problem ważny i dzisiaj, a dobrze zdefiniowany przez tego autora, który podkreśla: ,,Chińczycy nigdy nie zdołali rozwiązać problemu złego cesarza"[18]. Inaczej ujmując, ani rozbudowana biurokracja, ani silna merytokracja nie potrafiły przeciwstawić się jeszcze silniejszym w systemie i kulturze politycznej tendencjom hierarchicznym, paternalistycznym i autokratycznym, co bezustannie spycha system w kierunku rozwiązań i rządów jednoosobowych. Różnica w stosunku do poprzednich wieków, epok i dynastii polega na tym, że KPCh przez dziesięciolecia rządów na tyle stopiła się z lokalnym urzędnikiem, że praktycznie stanowią tożsamość: Partia to państwo - i odwrotnie. Przy czym naturalnie ci lokalni kacykowie, a dziś sekretarze Partii, w zależności od okresu cieszyli się mniejszą lub większą autonomią. W ,,epoce Deng Xiaopinga" była ona wyraźnie poszerzana[19], teraz ponownie i raczej zdecydowanie się zawęża[20]. Z jednej strony mieliśmy i mamy w Chinach do czynienia z rządzącą i zarządzającą elitą, światem czy wręcz uniwersum urzędników, a z drugiej - z ogromnym, a na dodatek wielojęzykowym, wieloetnicznym i synkretycznym religijnie ludem, któremu odgórnie narzucano czy też starano się narzucać (bo ,,słońce wysoko, a cesarz daleko" - jak mówi znane przysłowie) obowiązujący kanon zachowania, dawniej zwany konfucjanizmem, a w ChRL ,,ideami Mao" czy marksizmem-leninizmem. Jeden ośrodek rządzący (cesarz), hierarchia i ideologiczny konformizm oraz rozbudowana kasta urzędnicza stojąca na jego straży to też znaczące wyróżniki tej samoistnej cywilizacji. Ten klasyczny system ustrojowy i sposoby rządzenia, będące także ważnym - o ile nie najważniejszym! - punktem odniesienia zarówno dla Mao Zedonga, jak i jego następców, z mocno wracającym do tradycji Xi Jinpingiem na czele, znakomicie zbadali wspomniany już wyżej Lucian W. Pye oraz nieżyjący wybitny sinolog francuski węgierskiego pochodzenia Étienne Balázs (1905-1963). Z ich prac, uzupełnionych o inne lektury, można dość łatwo wyłowić najważniejsze cechy tradycyjnego chińskiego systemu rządzenia. Nawet nie sięgając za bardzo do klasyków. System ten był: o hierarchiczny; o paternalistyczny; o arbitralny; o autokratyczny, a bywało że i tyrański, czy wręcz przybierający formę ,,oświeconego" despotyzmu. A ponadto dominowały w nim takie cechy, jak: o oficjalna ideologia, narzucana z góry, a nawet system ,,jedna partia, jedna władza, jedna ideologia"; o prymat kariery politycznej (dawniej urzędniczej, dzisiaj partyjnej); o surowy, wręcz srogi i brutalny system prawny, który ograniczał się w zasadzie do kodeksu karnego i rygorystycznego systemu penitencjarnego; o pełna dominacja nad systemem przez Państwo i silne Centrum (choć z dużą swobodą i dowolnością poszukiwania lokalnych rozwiązań); o przewaga czł