Ebook O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym Dyplomacja sowiecka wobec Polski w okresie kryzysu politycznego 1925-1926 mobi,epub

ywu na popularność tematyki sowieckiej w badaniach polskich historyków. Głównym celem, jaki sobie postawiłem, jest przedstawienie Polski w dobie kryzysu politycznego w latach 1925-1926 w świetle dokumentów sowieckiej służby dyplomatycznej. Dotyczy to zarówno materiałów centrali Ludowego Komisariatu Spraw Zagranicznych w Moskwie (LKSZ), jak i zagranicznych placówek (głównie w Warszawie oraz Berlinie), z których Sowieci bacznie śledzili z jednej strony polską politykę zagraniczną, a z drugiej - sytuację wewnętrzną nad Wisłą. Starałem się przy tym pokazać stosunek sowieckiej dyplomacji nie tylko do kluczowych wydarzeń historii Polski z zamachem majowym na czele, ale także opinie Sowietów na temat polskiej elity połowy lat dwudziestych XX wieku, partii i ugrupowań politycznych, wreszcie różnych instytucji państwowych, w tym Wojska Polskiego i resortu spraw zagranicznych, środowisk gospodarczych oraz konkretnych grup społecznych. Czytelnik znajdzie na kartach książki dokonaną przez sowieckich dyplomatów charakterystykę Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Aleksandra Skrzyńskiego, Wincentego Witosa, Władysława Sikorskiego, Ignacego Mościckiego, Kazimierza Bartla, Eugeniusza Kwiatkowskiego, Stanisława Patka i wielu innych osób, które odgrywały kluczową rolę w naszej historii. Książka nie dotyczy polsko-sowieckich stosunków bilateralnych, dość dobrze opracowanych w literaturze naukowej. Ich przedstawienie, choćby w zarysie, będzie jednak w wielu przypadkach niezbędne nie tylko dla spójnego toku wywodów, ale i lepszego wprowadzenia czytelnika w opisywane wydarzenia. Zależy mi również na opisaniu mechanizmów działania dyplomacji sowieckiej wobec Polski, ze wskazaniem jej źródeł informacji, metod analizowania pozyskanego materiału i kryteriów ich doboru, procesu podejmowania i realizacji decyzji na linii LKSZ-placówki zagraniczne, wreszcie konieczna jest charakterystyka osób, które były odpowiedzialne za sprawy polskie. Mówimy tutaj zarówno o mniej lub bardziej udanych próbach oddziaływania Sowietów na wewnętrzne wydarzenia zachodzące nad Wisłą, na opinię publiczną, na grupy polityczne oraz społeczne czy na środowiska gospodarcze, jak i o działaniach podejmowanych na arenie międzynarodowej, których obiektem była Rzeczpospolita. Często zagadnienia te miały być i były ze sobą ściśle powiązane. Ze względu na wciąż ograniczony dostęp do archiwów, zwłaszcza zaś Archiwum Polityki Zagranicznej Federacji Rosyjskiej w Moskwie, do tej pory nie doczekaliśmy się wyczerpującego studium na temat sowieckiego aparatu dyplomatycznego[1]. Temat ten nadal czeka na opracowanie, które będzie w pełni możliwe dopiero, kiedy Rosjanie zniosą bariery w dostępie do materiałów archiwalnych oraz wprowadzą ułatwienia dla badaczy prowadzących kwerendy. W prezentowanej książce ukazano istotny fragment dziejów sowieckiego aparatu dyplomatycznego odpowiedzialnego za kontakty z Polską. Ramy chronologiczne pracy obejmują stosunkowo krótki okres od jesieni 1925 roku do ostatnich tygodni 1926 roku. Określają je wydarzenia zachodzące w Polsce. W kilku przypadkach, by w pełni przedstawić i zrozumieć konkretny problem, przekraczano wyznaczone w tytule książki cezury. W ciągu jednego roku funkcjonowało w Warszawie aż siedem rządów, doszło do zbrojnego zamachu stanu oraz kilku poważnych kryzysów gabinetowych, a kraj borykał się z problemami gospodarczymi, które nie pozostawały bez wpływu na życie polityczne i społeczne. Punktem wyjścia jest upadek gabinetu Władysława Grabskiego w listopadzie 1925 roku spowodowany nie tylko trudną sytuacją gospodarczą Rzeczypospolitej, ale także poważnymi przewartościowaniami na scenie politycznej, których efektem była między innymi wzmożona aktywność Józefa Piłsudskiego odczytywana jako zamiar rychłego powrotu do czynnego życia politycznego. Aby możliwie najszerzej ukazać reakcję dyplomacji sowieckiej na zmiany nad Wisłą w ujęciu retrospektywnym, przedstawiono plany Sowietów wobec Rzeczypospolitej formułowane już latem 1925 roku, a zatem w okresie negocjacji dotyczących zachodniego paktu bezpieczeństwa, który parafowano w Locarno, a podpisano w Londynie. Cezurą kończącą zakres książki są pierwsze miesiące funkcjonowaniu gabinetu na czele z Piłsudskim jako premierem i Kazimierzem Bartlem jako wicepremierem koordynującym pracę ministrów. Rząd ten istniał blisko dwa lata, od początku października 1926 roku do końca czerwca 1928 roku. Po okresie szybko postępujących, niekiedy gwałtownych, a nawet tragicznych zwrotów był to dowód stabilizacji życia politycznego i systemu opartego na autorytecie oraz woli Piłsudskiego. Lata 1925-1926 to również okres ciągle jeszcze trwającej walki o schedę po Włodzimierzu Leninie. To czas już dominujących, a wciąż rosnących wpływów Józefa Stalina, który jednak nadal mu