Ebook Od zygoty do osoby mobi,epub

istotą taką jak m y. Po drugie, na tak zwanej zasadzie potencjalności, stanowiącej, że prawo do życia przy­sługuje nie tylko osobom aktualnym, ale także osobom poten­cjalnym. Istota argumentu z potencjalności wyrażonego w języku praw moralnych jest zatem następująca: P1: Każda potencjalna osoba ma mocne prawo do życia (zasada potencjalności)1. P2: Płód jest potencjalną osobą. W: Płód ma mocne prawo do życia. Jak widać, istota argumentu z potencjalności ma postać klasycznego sylogizmu. Sylogizm ten jest formalnie poprawny. O jego prawomocności decydować będzie zatem zasadność obu prze­słanek. Uwagi terminologiczne Przed przystąpieniem do analizy argumentu z potencjalności konieczne jest dokonanie pewnych ustaleń terminologicznych, które umożliwią jego precyzyjne sformułowanie i zapewnią przejrzys­tość dalszych rozważań. Po pierwsze, w dalszej części pracy wyrażenia ,,istota ludzka" będę używać na oznaczenie każdej istoty należącej do gatunku Homo sapiens. Pojęcie to będzie miało na gruncie moich rozważań charakter deskryptywny i będzie oznaczało członka biologicznego gatunku ludzkiego, a więc istotę posiadającą ludzki kod gene­tyczny oraz szczególną organizację funkcjonalną. Dlatego za sy­no­nimiczne wobec wyrażenia ,,istota ludzka" będę uznawać następujące terminy: ,,organizm ludzki", ,,ludzkie zwierzę" oraz ,,człowiek". Po drugie, w poniższej pracy będę używać słowa ,,conceptus" na oznaczenie istoty ludzkiej w okresie życia prenatalnego, czyli od momentu poczęcia do momentu narodzin2. Terminem ,,zygota" będę natomiast nazywać conceptusa w okresie, gdy ma on postać organizmu jednokomórkowego powstałego na skutek połączenia się dwóch ludzkich gamet, terminem ,,embrion" lub ,,zarodek" - conceptusa w okresie od pierwszego podziału zygoty do momentu implantacji, a mianem ,,płód" - conceptusa od momentu implantacji do momentu porodu. Po trzecie, na potrzeby niniejszych analiz będę akceptować dość powszechnie uznawane we współczesnej literaturze bioetycznej rozróżnienie między pojęciem istoty ludzkiej a pojęciem osoby3. Pojęcie osoby traktować będę jako pojęcie o charakterze normatywnym, oznaczające istotę należącą do wspólnoty moralnej - istotę, wobec której mamy obowiązki moralne i która posiada prawa moralne, w tym prawo do życia. Ponadto, zgodnie z dominującym w literaturze bioetycznej poglądem, będę uznawać, że pojęcie osoby zawiera określony komponent opisowy i że odnosi się tylko do istot, które - bez względu na przynależność gatunkową - posiadają moralnie istotne własności psychiczne (osoba w sensie deskryptywnym)4. Nie wdając się w dyskusję na temat charakteru i katalogu tych własności5, za Johnem Lockiem przyjmować będę, że pojęcie osoby oznacza ,,istotę myślącą i inteligentną, obdarzoną rozumem i zdolnością refleksji, istotę, która może ujmować siebie myślą jako samą siebie, to znaczy: jako tę samą w różnych czasach i miejscach myślącą rzecz"6. Osobami będę nazywać zatem istoty, które mają r o z w i n i ę t ą z d o l n o ś ć d o r a c j o n a l n e g o m y ś l e n i a i s a m o ś w i a d o m o ś c i, bez względu na to, czy te intelektualne funkcje aktualnie realizują czy też nie7. Termin ten obejmuje zatem zarówno istoty, które ,,tu i teraz" realizują zdolność do racjonalnego myślenia i samoświadomości, jak i istoty, które pomimo posiadania rozwiniętych struktur neurofizjologicznych, zdolnych do podtrzymywania tych procesów intelektualnych, procesów tych przejściowo nie realizują, ponieważ znajdują się na przykład w stanie snu, narkozy, hipnozy, śpiączki. Chciałabym zaznaczyć, że przyjęta przeze mnie terminologia pozostaje neutralna wobec następujących kwestii ontologicznych. Po pierwsze, nie rozstrzyga, czy conceptus jest jednym i tym samym organizmem ludzkim przez cały okres rozwoju prenatalnego. Nie przesądza też a priori tego, w którym momencie życia prenatalnego dochodzi do powstania organizmu ludzkiego, będącego tym samym indywiduum biologicznym, co dziecko i osobnik do­rosły, który się z niego rozwinie. Po drugie, przyjęta terminologia pozostaje otwarta na kwestię natury i swoistości relacji zachodzącej między osobą (w sensie deskryptywnym) a ,,towarzyszącym jej" organizmem ludzkim. Mówiąc prościej, nie udziela odpowiedzi na pytanie, jaka jest relacja między m n ą - osobą w sensie deskryptywnym - a ,,moim" organizmem. Dwa ujęcia argumentu z potencjalności Argument z potencjalności może być rozumiany na dwa całkowi­cie odmienne sposoby. Pierwsza interpretacja, którą można okreś­lić mianem personalistycznej, odwołuje się w mniejszym lub większym stopniu do Arystotelesowskiej teorii substancji i teorii potencjalno­ści. Interpretacja ta wyrasta z przekonania, że ,,twory natury regular­nie zbudowane i ściśle określone