Ebook Odcienie czerwieni mobi,epub

mu, z drugiej - utopijnym poszukiwaniem alternatywnej nowoczesności. Chiński modernizm W dobie reformy, w rejonie kultury i wszystkich dziedzin sztuki, zjawiskiem o szczególnym znaczeniu, które odegrało istotną rolę w zachodzących wówczas przemianach, był modernizm. Termin ten we wszystkich dyskusjach, komentarzach i późniejszych opracowaniach pojawiał się zawsze z przymiotnikiem ,,chiński". Modernizm w Chinach miał bowiem swoją oczywistą specyfikę, wszelako trudną do jednoznacznego zdefiniowania. Jak utrzymuje Xudong Zhang - autor najwybitniejszej monografii chińskiego modernizmu dekady 1979-1989 - chiński modernizm nigdy nie rozwinął się do postaci pełnej, ,,stale znajduje się w fazie bolesnych narodzin i głębokiej dwuznaczności"6. Niejasna jest jego kariera we współczesnej historii Chin, jego kulturowa i ideologiczna pozycja w postmaoizmie. Dyskutowane są ustawicznie jego lokalne implikacje w kontekście rodzimym, pojmowane jako sprzeciw zarazem wobec dyskursywnego monopolu państwa i podporządkowania modernizmowi amerykańskiemu. W Chinach dyskusje o modernizmie były uwikłane przede wszystkim w zespół przeświadczeń na temat jego ,,obcego" pochodzenia i charakteru. Stale powracało pytanie, czy Chiny już mają bądź mogą mieć własny modernizm, niezależnie od faktu, że jest on - lub będzie - podobny do modernizmu, jaki rozwinął się na Zachodzie. Marshall Berman widzi współczesny chiński modernizm jako przykład modernizmu opóźnionego bądź nie w pełni rozwiniętego7. Pisze on, że modernizm krajów zaawansowanych w rozwoju cywilizacyjnym rodzi się jako rezultat ekonomicznej i politycznej modernizacji, w efekcie czerpania ze źródeł zarówno rzeczywistych, jak i mitycznych, z tradycji i codziennej praktyki burżuazyjnego aktywizmu. Modernizm w krajach nierozwiniętych zmuszony jest natomiast budować na marzeniach i fantazjach na temat nowoczesności. Współżyje i zarazem zmaga się z czarami i duchami. Aby być wiernym wobec życia, które go zrodziło, musi być hałaśliwy, nieokrzesany i nierozwinięty. Koncentruje się sam na sobie, obwiniając się za niezdolność do tego, by tworzyć historię samodzielnie lub w inny sposób. Berman miał na myśli modernizm rosyjski, stanowiący model dla sposobu, w jaki Zachód myśli o Trzecim świecie. Tak pojmowany modernizm chiński miałby zatem rosyjskich i irlandzkich przodków oraz kuzynów w krajach Trzeciego świata. Xiaobing Tang proponuje termin ,,modernizm szczątkowy" na określenie związku Chińczyków z ,,ideologią modernizmu"8. ,,Ideologia ta - według cytowanego przezeń Raymonda Williamsa - wyraża się w selektywnej lekturze współczesnej literatury europejskiej, która to lektura faworyzuje jednych pisarzy kosztem innych za ich denaturalizację języka, zerwanie z uprzednim domniemaniem, iż język jest albo czystym, przezroczystym szkłem, albo zwierciadłem, i za uczynieniem oczywistym problematycznego statusu autora i jego autorytetu w samej materii ich dzieł"9. Szczątkowy modernizm w Chinach nie polega tylko na przeniesieniu modernistycznych technik, lecz także na ,,resumpcji modernistycznych tematów, lecz w formach bardziej zintensyfikowanych i samoświadomych"10. Xiaobing Tang bliżej charakteryzuje fenomen modernizmu szczątkowego, podając jako przykład twórczość takich pisarzy, jak Su Tong i Yu Hua: ,,Są oni reprezentatywnymi przedstawicielami szczątkowego modernizmu, ponieważ, ich zdaniem, niekompletna modernizacja wymaga twórczego recyklingu ideologii modernistycznej, aby w tym historycznym momencie można ją było przedstawiać krytycznie. Poprzez pryzmat modernizmu wracają do ataku nowoczesności, jej mitów i demistyfikacji. Ten zwrot do modernizmu rozumianego jako zbiór skanonizowanych technik i skodyfikowanej ideologii nie sugeruje zubożonej wyobraźni i nieadekwatnej historycznej świadomości ze strony tych, którzy praktykują szczątkowy modernizm. Przeciwnie, środkami przemieszczonego recyklingu przedstawiciele szczątkowego modernizmu dowodzą bardziej wyrazistego ujęcia stałych dylematów i sprzeczności, które leżą u podstaw kondycji modernistycznej. Udało im się także retroaktywnie odsłonić fakt, że modernizm europejski był w pierwszej kolejności dyskursem spektralnym. Innymi słowy, w Chinach modernizm stał się dostępną ideologią dokładnie w tym momencie, kiedy w Europie zapatrzył się w formy i możliwości szczątkowe (nawet przyszłość tajemniczo jawiła się jako reminiscencja minionej wyobraźni). Modernizm szczątkowy jest zatem bardziej intensywnym i, jeśli to możliwe, czystszym modernizmem. Ta większa intensywność, która go cechuje, nie musi oznaczać, że przekroczy on modernizm w jego inwencji i osiągnięciach. Raczej wskazuje na uporczywy charakter dręczącej niekompletności. Rzuca też światło na historyczny moment, w którym nowoczesność, aczkolwiek nadal dążąca do ujawnienia,