Ebook Plagi Świata mobi,epub

się i ro­sły, roz­prze­strze­nia­ła się ospa, a jej epi­de­mie za­bi­ja­ły na­wet 30% cho­ru­jących osób. Dzia­ło się tak w Chi­nach, In­diach, a ta­kże w Eu­ro­pie. W XV w. cho­ro­bę na­zwa­no ospą - smal­l­pox - aby od­ró­żnić ją od in­nej cho­ro­by za­ka­źnej, w któ­rej prze­bie­gu zmia­ny na skó­rze były wi­ęk­sze, gre­at pox (czy­li kiła). Wraz z pod­bi­ja­niem ko­lo­nii ospa po­ja­wi­ła się na Wy­spach Ka­ra­ib­skich (na po­cząt­ku XVI w.), a na­stęp­nie na kon­ty­nen­cie ame­ry­ka­ńskim, gdzie bru­tal­nie za­bi­ja­ła ludy tu­byl­cze, po­dat­ne na za­ka­że­nie. Ta­kie skut­ki mia­ła zresz­tą nie tyl­ko ospa, ale rów­nież za­ka­że­nia in­ny­mi cho­ro­ba­mi za­ka­źny­mi, np. odrą. Hi­sto­ry­cy sza­cu­ją, że w la­tach 1492-1650 epi­de­mie po­wo­do­wa­ły śmie­rć dzie­wi­ęciu na 10 osób - człon­ków ple­mion in­dia­ńskich, któ­rzy po raz pierw­szy ze­tknęli się z ,,no­wy­mi" dla nich eu­ro­pej­ski­mi pla­ga­mi. W XVI-XVIII w. ospa praw­dzi­wa zo­sta­ła za­wle­czo­na do Afry­ki i Au­stra­lii. W po­ło­wie XVIII w. była do­brze za­do­mo­wio­na nie­mal na ca­łym świe­cie. W XVIII i XIX w. sza­la­ła w Eu­ro­pie, po­wo­du­jąc licz­ne za­cho­ro­wa­nia i będąc przy­czy­ną zgo­nów. Wie­lo­krot­ne wy­bu­chy epi­de­mii ospy w XVIII-wiecz­nej An­glii po­wo­do­wa­ły śmie­rć głów­nie dzie­ci do lat pi­ęciu, z ko­lei zgo­ny w cza­sie epi­de­mii w XIX w. do­ty­czy­ły w wi­ęk­szym stop­niu do­ro­słych. Pod ko­niec XIX w. w po­łu­dnio­wej Afry­ce oraz Ame­ry­ce Pó­łnoc­nej i Po­łu­dnio­wej opi­sa­no przy­pad­ki ła­god­niej­szej po­sta­ci ospy. XVIII-wiecz­na pan­de­mia ospy praw­dzi­wej wpły­nęła na in­ten­syw­ne ba­da­nia nad me­to­da­mi za­po­bie­ga­nia cho­ro­bie, co za­owo­co­wa­ło wy­na­le­zie­niem sku­tecz­nej szcze­pion­ki i roz­po­częciem ma­so­wych szcze­pień. Do cza­su upo­wszech­nie­nia szcze­pień w XIX w. na­dal utrzy­my­wa­ła się duża licz­ba za­cho­ro­wań. W XX w. ospa spo­wo­do­wa­ła 300-500 mln zgo­nów, a jak się ob­li­cza - w po­przed­nim ty­si­ąc­le­ciu była przy­czy­ną 10% śmier­ci lu­dzi na ca­łym świe­cie. W 1959 r. Świa­to­wa Or­ga­ni­za­cja Zdro­wia przy­jęła re­zo­lu­cję o do­pro­wa­dze­niu do ca­łko­wi­tej eli­mi­na­cji (era­dy­ka­cji) ospy - w tym cza­sie rocz­nie no­to­wa­no 15 mln przy­pad­ków tej cho­ro­by na świe­cie. W 1967 r. wy­si­łki na rzecz era­dy­ka­cji ospy zo­sta­ły zin­ten­sy­fi­ko­wa­ne: roz­po­częto ak­tyw­ne wy­kry­wa­nie przy­pad­ków cho­ro­by, oso­by cho­re były izo­lo­wa­ne, a kon­tak­tu­jących się z nimi pod­da­wa­no kwa­ran­tan­nie i szcze­pie­niu, szko­lo­no per­so­nel me­dycz­ny. Ostat­ni na­tu­ral­ny przy­pa­dek za­ka­że­nia ospą roz­po­zna­no w So­ma­lii w 1977 r. Dzi­ęki po­wszech­ne­mu pro­gra­mo­wi szcze­pień uda­ło się ca­łko­wi­cie zli­kwi­do­wać ospę. WHO ofi­cjal­nie ogło­si­ła era­dy­ka­cję wi­ru­sa ospy 8 maja 1980 r. W 1984 r. kam­pa­nie szcze­pień prze­ciw­ko ospie zo­sta­ły wstrzy­ma­ne. Ist­nie­jące szcze­py wi­ru­sa ospy mia­ły zo­stać znisz­czo­ne, do ce­lów ba­daw­czych mia­no prze­cho­wać je tyl­ko cza­so­wo w dwóch miej­scach: w sie­dzi­bie ame­ry­ka­ńskiej agen­cji Cen­trów Kon­tro­li i Pre­wen­cji Cho­rób (CDC, ang. Cen­ters for Di­se­ase Con­trol and Pre­ven­tion) i ro­syj­skim Pa­ństwo­wym Ba­daw­czym Cen­trum Wi­ru­so­lo­gii i Bio­tech­no­lo­gii ,,Wek­tor". Jak przebiega ospa prawdziwa? Ospa jest cho­ro­bą wi­ru­so­wą, wy­wo­łu­je ją wi­rus ospy (va­rio­la vi­rus) na­le­żący do po­kswi­ru­sów (ro­dzi­na Po­xvi­ri­dae). Do za­ka­że­nia do­cho­dzi­ło dro­gą kro­pel­ko­wą, po­przez wdy­cha­nie kro­pe­lek wy­dzie­li­ny dróg od­de­cho­wych wy­dy­cha­nych przez oso­bę za­ka­żo­ną, a ta­kże przez kon­takt ze zmia­na­mi na skó­rze. Po wnik­ni­ęciu wi­ru­sów do or­ga­ni­zmu na­stępo­wał okres in­ku­ba­cji za­ka­że­nia trwa­jący 7-19 dni, po któ­rym u cho­re­go ob­ser­wo­wa­ne były nie­spe­cy­ficz­ne ob­ja­wy wstęp­ne, jak wy­so­ka go­rącz­ka, bóle gło­wy i sta­wów oraz złe sa­mo­po­czu­cie. Naj­bar­dziej cha­rak­te­ry­stycz­nym ob­ja­wem ospy była zmie­nia­jąca się syn­chro­nicz­nie na ca­łym cie­le wy­syp­ka, po­cząt­ko­wo plam­ko­wa, po­tem grud­ko­wa, wresz­cie pęche­rzy­ko­wa, po czym po­ja­wia­ły się stru­py, któ­re po wy­schni­ęciu i od­pad­ni­ęciu po­zo­sta­wia­ły ty�