Ebook Po humanizmie. Od technokrytyki do animal studies mobi,epub

dies w ,,Tekstach Drugich" Studia nad zwierzętami: od aktywizmu do akademii i z powrotem?. Jednocześnie takie właśnie sformułowanie tytułu sugeruje - być może nieudane? - próby oderwania animal studies od ruchu praw zwierząt. Takie próby faktycznie miały miejsce. Jedną z nich, przeprowadzoną z pozycji najbardziej ,,zdroworozsądkowej", jest krytyka połączenia animal studies z animal rights jako narzucającego studiom nad zwierzętami konkretną ,,linię polityczną." Artykuł Michaela Lundblada From Animal to Animality Studies [25] w specjalnym wydaniu ,,PMLA" poświęconym animal studies (2009) można odczytać jako stawiający tę właśnie tezę. Lundblad postuluje przemianowanie (przynajmniej części) animal studies na animality studies, czyli studia nad zwierzęcością w kulturze, by jednoznacznie odciąć się od skojarzeń z ruchem praw zwierząt czy nawet z walką o poprawę dobrostanu zwierząt (animal welfare). Według Lundlada badacze historii zwierzęcości nie powinni jednocześnie być rzecznikami zwierząt [26], w znacznej mierze dlatego, że pozycję tę Lundblad uznaje za ograniczającą badawczo i błędną epistemologicznie. Czytanie tekstów z pozycji rzecznika praw zwierząt, skutkuje, według Lundblada, przewidywalnymi interpretacjami, które wykazują co prawda istnienie przemocy rzeczywistej czy symbolicznej, stereotypizację postaci zwierzęcych czy przedstawienia zwierzęcia jako ofiary, ale które reprodukują pewien schemat myślenia, nie są nowatorskie. Lundblad argumentował, że chociaż studia nad zwierzęcością mogłyby być posądzone o szowinizm gatunkowy, to studia nad zwierzętami ,,ryzykują stanie się ahistorycznymi i uniwersalizującymi wskazówkami na temat tego, w jaki sposób traktować, czy też jak wchodzić w interakcje z nieludzkimi zwierzętami" [27]. Propozycja Lundblada nie spotkała się z pozytywnym oddźwiękiem środowiska; termin animality studies nie przyjął się jako zamiennik niezaangażowanych politycznie animal studies, chociaż trzeba przyznać, że w ostatnich latach wzrosła liczba publikacji, które mogłyby wpisywać się w nurt animality studies, na przykład wydana w 2013 roku książka Colleen Glenney Boggs Animalia Americana, która kontynuując tradycje American studies, odczytuje zwierzęcość, a przede wszystkim odcinanie się od zwierzęcości, jako konstytutywną cechę tożsamości amerykańskiej [28]. Sam Lundblad w roku 2012 zredagował książkę Species Matters, w której delikatnie wycofuje się ze swojej pozycji, jednocześnie zapraszając znanych badaczy związanych z animal studies (Donna Haraway, Cary Wolfe, Carol J. Adams) do wypowiedzenia się na temat związków między aktywizmem społecznym a animal studies [29]. We wstępie Lundblad tłumaczy swoją wcześniejszą niechęć do otwartego łączenia rzecznictwa (ang. advocacy) i animal studies nie jako wyraz niechęci do ,,prawdziwych" zwierząt, ale jako próbę redefinicji pojęcia rzecznictwa, tak by wykraczało poza proste reprezentowanie słabszego, użyczanie mu swojego głosu. Proponuje, by studia nad zwierzęcością przede wszystkim problematyzowały istnienie esencjalistycznej binarnej opozycji człowiek/zwierzę. Nie jest to propozycja specjalnie nowatorska, bo - sformułowana w różny sposób - przewija się w definicjach animal studies od lat dziewięćdziesiątych. Zerwaniu związków z ruchem praw zwierząt głośno i wyraźnie sprzeciwia się nurt krytycznych studiów nad zwierzętami (critical animal studies), którego proponenci postrzegają akademickie animal studies jako kooptację i rozwodnienie radykalnych pozycji przedstawicieli ruchu praw zwierząt. Steve Best ostrzega, że rozwój animal studies jest wynikiem ,,oswojenia radykalnej krytyki ludzkiej wyższości, zachodniego dualizmu i wyzysku nieludzi przez ludzi" [30]. O ile pozycja samego Besta jest mimo wszystko marginalna, o tyle przekonanie o konieczności bliskich związków z ruchem praw zwierząt już nie. Widoczna w środowisku animal studies, i to nie tylko wśród badaczy identyfikujących się z critical animal studies, niechęć do zerwania związków z ruchem praw zwierząt pokazuje, że studia nad zwierzętami są w akademii polem, które zdaje się przedstawiać możliwość uniknięcia akademickiej moralnej schizofrenii i oderwania od rzeczywistości, jednocześnie pozwalając na odcięcie się od dawno przebrzmiałej polityki tożsamości (identity politics). Takiej interpretacji zdaje się również sprzyjać analiza ewolucji zainteresowań wielu badaczek, które pierwotnie zajmowały się teorią feministyczną, a później ,,wskoczyły" w animal studies. Debaty na temat społecznego zaangażowania animal studies przypominają zresztą te, które przetoczyły się przez krytykę feministyczną w latach osiemdziesiątych, kiedy feminizm wkroczył na uniwersytety. Z kolei argumenty Lundblada, czyli brak twórczego potencjału analizy zwierząt jako ofi