Ebook Podbój Egiptu przez Kusz i Asyrię w VIII-VII w. p.n.e. mobi,epub

mo, XXV dynastia była jednocześnie dynastią kuszycką. Jednak w rozdrobnionym politycznie Egipcie, na czele lokalnych sił zbrojnych w delcie stali miejscowi wodzowie Ma, z których najważniejszy nosił tytuł Wielkiego Wodza Libu (np. Ank-Hor), przejęty ostatecznie przez Tefnachta lub Wielkiego Wodza Zachodu (Osorkon z Sais, około połowy VIII w. ). W innych rejonach Egiptu dowódcami lokalnych sił zbrojnych byli władcy dzielnicowi, np. w Herakleopolis czy Hermopolis, burmistrz Memfis - oni także często nosili tytuł generała. Niektórzy z nich uznawali się za równych ówczesnym faraonom. Ten stan rzeczy zmienił praktycznie dopiero Pianchy. Kolejnym stopniem w hierarchii było stanowisko dowódcy korpusu lub nadrzędnej jednostki bojowej, który z reguły nosił tytuł generała. Często tytuł ten, ze względu na dość popularne w Egipcie łączenie stanowisk, był noszony przez najważniejszych kapłanów czy zarządców okręgów. Takiemu generałowi nierzadko podlegały siły lokalne. Tytuł dowódcy okręgów wojskowych poszczególnych krain jest na przykład wymieniony w Cyklu Petubasta (Cykl Petubasta, s. 231). Na steli Aspelty, króla Kusz, pochodzącej z początków VI w. czytamy o istnieniu stanowisk ,,dowódców fortec" i ,,dowódców pośrodku armii króla", w liczbie sześciu (FHN I, s. 231-252). Może to sugerować podział kraju na sześć okręgów wojskowych, lub istnienie sześciu głównych garnizonów, a nie sześciu fortec, jak sugerują niektórzy badacze. Także ,,dowódca pośrodku armii króla" jest opisowym tytułem dowódcy większego zgrupowania wojska polowego, możliwe, że rekrutowanego z danego okręgu wojskowego, co z kolei może świadczyć, że Kusz, po utracie Egiptu, było podzielone na sześć takich okręgów. O ważności i randze tych dwóch tytułów może świadczyć fakt, że dowódcy ci uczestniczyli bezpośrednio w elekcji króla. Można spekulować, jakie to były okręgi, chociaż będzie to tylko kolejna teoria. Według mnie, mogły być to rejony: Qasr Ibrim, Pnubs-Kerma, Kawa, Dongola-Sonayat, Napata, Meroe. W tekście Wielkiej Steli Zwycięstwa króla Pianchiego jest wymienionych dwóch generałów o takiej samej randze, sprawujących dowództwo nad wojskiem Kusz, stacjonującym w Tebach. Niewykluczone, że każdy z nich był dowódcą innej formacji, np. łuczników czy tarczowników. Generałom podlegali dowódcy poszczególnych sa - taki dowódca, noszący tytuł chorążego, w okresie Nowego Państwa zwany czai-seryt14, nosił sztandar swojej jednostki. Jemu podlegali oficerowie administracyjni jednostki: kwatermistrz, adiutant, pisarz, zapewne intendent oraz dowódcy oddziałów 50-osobowych. Dowódca takiej pięćdziesiątki, noszący tytuł wielkiego pięćdziesięciu, miał z kolei pod swoją komendą podoficerów - dowódców drużyn 10-osobowych, a oni - swoich zastępców i szeregowych żołnierzy. Na przedstawieniu ze świątyni M250 z Meroe widzimy chorążych niosących sztandary oraz oficera trzymającego krótki nóż bojowy lub sztylet, czyli broń przysługującą oficerom, a nie szeregowym żołnierzom (Torek 1997, pl. 153; pl. 71-72). Z kolei pełniący sużbę dowódcy poszczególnych fortów czy garnizonów podlegali bezpośrednio naczelnemu dowódcy armii lub generałowi - było to uzależnione na przykład od rangi fortu. Ponadto, na potrzeby armii Kusz i Egiptu pracowali różnego rodzaju rzemieślnicy, głównie wykonujący i konserwujący uzbrojenie oraz wszelki niezbędny sprzęt, a także robotnicy, kucharze, tragarze, opiekunowie zwierząt, marynarze, inżynierowie, lekarze. Formacje wojskowe Informacje pomocne w wyjaśnieniu tego zagadnienia znajdujemy w źródłach asyryjskich. W dokumencie datowanym na 671 r. , omawiającym nakazy nałożone na Egipcjan po podboju kraju, czytamy o istnieniu w Egipcie różnych formacji bojowych oraz pomocniczych. Były to: piechota, kawaleria, rydwany, łucznicy i tarczownicy, a niewykluczone, że także inne formacje, trudne do interpretacji. Do wymienionych służb pomocniczych należeli: weterynarze, piekarze, śpiewacy, stolarze (szkutnicy, cieśle) budujący rydwany i statki, kowale, zaklinacze wężów (Spalinger 1974 a, s. 305-306; 1981, s. 56- 57). Jest to jednak niekompletna lista, ponieważ brakuje na niej kilku podstawowych profesji pomocniczych, np. inżynierów, opiekunów zwierząt itp. Na podstawie kombinacji innych źrodeł można, przynajmniej z grubsza, odpowiedzieć, jakie to były jednostki i jak wyglądały. 1. Piechota. Podstawową formacją wojskową armii imperialnej Kusz, podobnie jak i egipskiej, w VIII i VII w. , była piechota, składająca się z wyspecjalizowanych jednostek. Ciężka piechota. Trudno jest wywnioskować, jak wyglądała ta formacja w VIII-wiecznym Egipcie i Kusz. Pewną wskazówkę stanowią reliefy, ukazującą ciężką piechotę egipską z końca Nowego Państwa oraz tekst Cyklu Petubasta, gdzie został zamieszczony op