Ebook Przeciw antysemityzmowi 1936-2009 pdf

Opis produktu:

Teksty pomieszczone w antologii można podzielić, z grubsza biorąc, na cztery grupy:
a
wystąpienia publicystyczne będące reakcją na postawy i wystąpienia antysemickie - chodzi zwłaszcza o publicystykę przeciwstawiającą się ekscesom ugrupowań faszyzujących w ostatnich latach II Rzeczypospolitej (pogromy, kampania numerus clausus), o reakcję intelektualistów polskich na falę antysemityzmu z lat 1945-1947 (której symbolem stał się pogrom kielecki), a także o wypowiedzi piętnujące oficjalną propagandę antyżydowską i antyizraelską z lat 1956-1957 i 1967-1968;
b
teksty opisujące zachowania Polaków wobec rozgrywającego się na ich oczach Holocaustu - chodzi zarówno o wypowiedzi o charakterze perswazyjnym (artykuły drukowane w prasie podziemnej z lat 1941-1944, zapewniające o powszechnej solidarności naszego narodu z mordowanymi Żydami, w istocie miały na celu ugruntowanie takich właśnie postaw wśród Polaków), jak też o analizy historyczne (ujawniające skalę obojętności wobec Zagłady i rozmiary patologii - szmalcownictwa, donosów itp.);
c
analizy mające na celu opisanie natury postaw antysemickich w społeczeństwie polskim - zwłaszcza po roku 1989, kiedy to po raz pierwszy podjęto szczegółowe badania (socjologiczne, prasoznawcze itp.) nad specyfiką i zasięgiem obsesji antyżydowskich;
d
analizy historyczne zmierzające do opisania procesu kształtowania się stereotypów antyżydowskich, podejmujące też analizę źródeł (religijnych, kulturowych, ekonomicznych itp.) i postaw ideologicznych (nacjonalizm, rasizm) sprzyjających narastaniu antysemityzmu.

Teksty ułożone są w zasadzie w porządku chronologicznym, z nielicznymi odstępstwami - i tak fragmenty książki Jana Grabowskiego Ja tego Żyda znam!, wydanej w 2004 r., a będącej pierwszą i jak na razie jedyną monografią zjawiska szmalcownictwa, z oczywistego względu pomieszczono w części dotyczącej lat 1939-45, z podobnego powodu artykuł Leopolda Ungera Widziane z Polski, widziane z Brukseli z 2001 r. pomieszczono w części dotyczącej kampanii antysemickiej z lat 1967-68.

W porządku chronologicznym umieszczono natomiast zarówno artykuł Jana Błońskiego Biedni Polacy patrzą na getto, głosy w dyskusji, jaką wywołał film Claude`a Lanzmanna czy też blok wypowiedzi poświęconych ponownemu odkryciu zbrodni w Jedwabnem. Wspomniane teksty, choć dotyczyły epizodów odległych w czasie, miały olbrzymie znaczenie dla aktualne toczącej się dyskusji nad kwestią polskiego antysemityzmu - dość wspomnieć, że sprawa Jedwabnego po raz pierwszy uświadomiła Polakom w tak dramatyczny sposób kwestię winy naszego narodu wobec Żydów, o czym świadczy choćby fakt, że skłoniła do zabrania głosu najwyższe autorytety w państwie (prymas, prezydent). W tym sensie Jedwabne było tematem zdecydowanie bardziej bieżącym niż historycznym.

Antologia ta jest pierwszą tego rodzaju publikacją na naszym rynku wydawniczym - przed wojną ukazało się kilka broszurek mieszczących wybrane artykuły z prasy owego czasu (głównie socjalistycznej); po wojnie wydano tylko jedną taką broszurę (Martwa fala z 1947 r.) oraz antologię tekstów prasy konspiracyjnej omawiających powstanie w getcie warszawskim (Wojna żydowsko-niemiecka pod red. Pawła Szapiro, Londyn 1992). W tej sytuacji nie sądzę, by konieczne były szczegółowe wyjaśnienia, dlaczego tego rodzaju antologia jest dziś niezmiernie potrzebna.
Adam Michnik

Produkt wprowadzony do obrotu na terenie UE przed 13.12.2024