Ebook Przygody z marksizmem mobi,epub

ny kwiat zbun­to­wał się prze­ciw swym mo­der­ni­za­cyj­nym ko­rze­niom. Tak za­tem, jak Mark­so­wi przy­da­je się po­wi­no­wac­two z wy­bo­ru z naj­więk­szy­mi po­eta­mi no­wo­cze­sno­ści, wy­chwa­la­ją­cy­mi na­dob­fi­tość ży­cia uwol­nio­ne­go z oko­wów fał­szy­wych ko­niecz­no­ści - tak też po­etom tym na­le­ży się przy­po­mnie­nie, że nie upra­wia­ją oni art for arts sake, lecz wy­po­wia­da­ją wa­run­ki spo­łecz­nej eg­zy­sten­cji, w któ­rych uczest­ni­czą na rów­ni z po­gar­dza­ny­mi przez sie­bie miesz­czu­cha­mi i nie­wy­edu­ko­wa­nym pro­le­ta­ria­tem. Ber­ma­na głów­nie jed­nak zaj­mu­je sam Marks i jego mo­der­ni­stycz­na, wy­so­ce dia­lek­ty­cza mel­ting vi­sion ,,wi­zja roz­pły­wa­nia się"7. Na­tych­mia­sto­wym efek­tem tego sil­ne­go mi­sre­ading Mark­sa (jak­by po­wie­dział zio­mal z Bronk­su Ha­rold Blo­om) jest jego ,,zmiesz­cza­nie­nie": prze­su­nię­cie punk­tu cięż­ko­ści z pro­fe­tycz­nych wy­krzyk­ni­ków na te­mat wy­klę­te­go ludu pro­le­ta­riac­kie­go w stro­nę apo­lo­gii no­wo­cze­sne­go ,,tu i te­raz", czy­li bur­żu­azji. Jak każ­dy mo­der­ni­sta Marks w opo­wie­ści Ber­ma­na jest człon­kiem kla­sy śred­niej i cała Ber­ma­now­ska ana­li­za tak Ma­ni­fe­stu, jak i Ka­pi­ta­łu sprzy­ja wy­raź­nie do­war­to­ścio­wa­niu miesz­czań­stwa jako nadal naj­bar­dziej re­wo­lu­cyj­nej kla­sy w dzie­jach, któ­ra jako pierw­sza po­ka­za­ła, do cze­go zdol­na jest ludz­ka ak­tyw­ność: Co za­ska­ku­ją­ce, na na­stęp­nych kil­ku stro­nach - pi­sze Ber­man o kon­struk­cji Ma­ni­fe­stu ko­mu­ni­stycz­ne­go (któ­ry w isto­cie na­le­ża­ło­by na­zy­wać, przy­najm­niej w czę­ście pierw­szej, Ma­ni­fe­stem ka­pi­ta­li­stycz­nym) - wy­da­je się, że Marks nie za­mie­rza grze­bać bur­żu­azji, lecz ją wy­chwa­lać. Pi­sze na­mięt­ną, en­tu­zja­stycz­ną, czę­sto li­rycz­ną po­chwa­łę dzieł, idei i osią­gnięć bur­żu­azji. Istot­nie, na tych stro­nach jego po­chwa­ły prze­wyż­sza­ją zde­cy­do­wa­niem i siłą wszyst­kie pe­any, ja­kie for­mu­ło­wa­li pod jej ad­re­sem przed­sta­wi­cie­le sa­mej bur­żu­ Pa­ra­doks po­le­ga tu na tym, że naj­więk­szą ofia­rą dia­lek­ty­ki no­wo­cze­sno­ści oka­zu­je się wła­śnie samo miesz­czań­stwo, któ­re jako kla­sa pa­nu­ją­ca nie po­sia­da żad­nej le­gi­ty­mi­za­cji (jak pa­mię­ta­my, wszyst­ko, co sta­łe, w tym każ­de ,,pra­wo na­tu­ral­ne" uza­sad­nia­ją­ce do­mi­na­cję jed­nej kla­sy nad dru­gą, w mię­dzy­cza­sie wy­pa­ro­wa­ł), dla­te­go też w zgo­dzie z wła­sną ide­olo­gią po­win­no znieść wa­run­ki spo­łecz­ne opar­te na nie­rów­no­ści i pa­no­wa­niu. To za­tem, co de­cy­du­je o wiel­kiej po­chwa­le bur­żu­azji u Mark­sa, jest jed­no­cze­śnie tym, co bur­żu­azję w koń­cu naj­praw­do­po­dob­niej ,,po­grze­bie" - jak twier­dzi Ber­man, wy­łącz­nie dla jej wła­sne­go do­bra. Ber­man sku­pia się na zja­wi­sku, któ­re już Gy­or­gy Lu­kacs w Hi­sto­rii i świa­do­mo­ści kla­so­wej na­zwał ,,an­ty­no­mia­mi my­śli miesz­czań­skiej": po­kła­da na­dzie­ję nie tyle w re­wo­lu­cyj­nej sile out­si­de­ra, czy­li pro­le­ta­ria­tru, ile ra­czej w au­to­su­bwer­syw­nych ten­den­cjach sa­mej bur­żu­azji i ka­pi­ta­li­zmu jako for­ma­cji we­wnętrz­nie sprzecz­nej i nie­sta­bil­nej. Pi­sze więc: ,,Ka­pi­ta­lizm jest prze­ra­ża­ją­cy wła­śnie dla­te­go, że wspie­ra ludz­ką ener­gię, spon­ta­nicz­ne uczu­cie, roz­wój czło­wie­ka tyl­ko po to, by je zmiaż­dżyć, oszczę­dza­jąc nie­licz­nych zwy­cięz­ców na szczy­cie"9. ,,Pro­blem z ka­pi­ta­li­zmem po­le­ga na tym, że tu­taj po­dob­nie jak gdzie in­dziej nisz­czy on ludz­kie moż­li­wo­ści, któ­re sam two­rzy. Wspie­ra, a w isto­cie wy­mu­sza sa­mo­roz­wój wszyst­kich - jed­nak ludz­ki roz­wój może być tyl­ko ogra­ni­czo­ny i znie­kształ­co­ny"10. ,,[Bur­żu­azja], ta naj­bar­dziej kre­atyw­na kla­sa, od­ci­na się od swo­jej wła­snej kre­atyw­no­ści"11. Albo jesz­cze w in­nym miej­scu: ,,Spo­łe­czeń­stwo bur­żu­azyj­ne trak­tu­je swo­ich ro­bot­ni­ków jak przed­mio­ty, a jed­nak roz­wi­ja ich pod­mio­to­wość"12. No­wo­cze­sne miesz­czań­stwo two­rzy kon­cep­cję jed­nost­ko­wej eman­cy­pa­cji, praw czło­wie­ka, od­kry­wa nie­zna­ne do­tąd głę­bie du­cho­we in­dy­wi­du­um w ro­man­tycz­nej teo­rii Bil­dung, otwie­ra na­dzie­je na nie­skoń­czo­ny sa­mo­roz­wój i zin­dy­