Ebook Retoryka umierania mobi,epub

ypowiedzi można znaleźć co najwyżej w prywatnych zapiskach naocznego świadka, z których wynika, że w zasadniczym zarysie zgadza się z konstrukcją wypowiedzi Northumberlanda12. Cromwell nie był jednak arystokratą w odróżnieniu od Northumberlanda, którego ojciec Edmund Dudley za czasów Henryka VII był wysokim urzędnikiem Korony i zresztą również został ścięty. Edmund Dudley odpowiadał za ściąganie podatków i finanse królewskie, od połowy 1506 roku pełnił również funkcję przewodniczącego rady królewskiej, funkcję tym istotniejszą, że po raz pierwszy oddaną w ręce osoby świeckiej. Został aresztowany wkrótce po śmierci monarchy 21 kwietnia 1509 roku pod najprawdopodobniej fałszywym pretekstem próby zamachu stanu i stracił życie 17 sierpnia 1510 roku. Pożegnalne słowa Johna Dudleya zostały oficjalnie wydane dopiero w 1553 roku przez Johna Cawooda, drukarza królewskiego. Zgodnie z obowiązującym schematem mowa potwierdzała winę skazanego - jedynym odstępstwem jest dość mglista sugestia, że do upadku Northumberlanda przyczyniły się osoby trzecie. Wyrok śmierci i egzekucja nastąpiły po objęciu rządów przez Marię Tudor, pominiętą w prawie do sukcesji - wraz z przyrodnią siostrą Elżbietą - przez poprzedniego króla, Edwarda VI, na rzecz lady Jane Grey, synowej Northumberlanda, który w czasie panowania małoletniego króla Edwarda VI odgrywał rolę regenta. Jane Grey miała pewien tytuł do tronu, niemniej z powodu długości trwania swych rządów zyskała przydomek ,,dziewięciodniowej królowej" (od 10 do 19 lipca 1553 roku). Po proklamowaniu Marii następczynią tronu Northumberland został pojmany i oskarżony o zdradę stanu. W próbie ratowania życia dokonał konwersji na katolicyzm, co jednak nie uratowało życia ani jemu, ani jego synowi czy siedemnastoletniej synowej. Śmierć Northumberlanda była wyjątkowa, ponieważ została przeprowadzona w warunkach ,,półpublicznych": na dziedzińcu Tower, w obecności niewielkiej liczby świadków. Znakomita większość publikowanych w niniejszym zbiorze słów pożegnalnych została wypowiedziana w obecności tak wybranych gości, jak i nieznanej z nazwiska i pochodzenia ciżby ludzkiej, zgromadzonej wokół szafotu na Tower Hill czy szubienicy w Tyburn, z czasem przekształconej w ,,drzewo z Tyburn" - rozbudowaną konstrukcję na bazie trójkąta, zdolną utrzymać kilku czy nawet kilkunastu skazańców. Inni skazańcy, których pożegnalne słowa zostały zachowane, to między innymi słynny żeglarz, sir Walter Raleigh (1554-1618)13, nieznana szerzej Sarah Elestone14, spalona na stosie 24 kwietnia 1678 roku za zadźganie męża nożyczkami. Jest też James Stanley, siódmy hrabia Derby15, ofiara lojalności wobec monarchii; sędziowie króla (straceni w 1660 roku), czy nienotowana na inny sposób w historii Anglii Margaret Martel (zmarła w 1697)16. Są tu więc i postaci utytułowane, wysokiego rodu, w tym sam król Karol I17, i osoby nisko urodzone, których istnienie zostało odnotowane co najwyżej w księgach parafialnych i aktach sądowych oraz drukach ulotnych związanych z procesem i egzekucją właśnie. Są erudyci, osoby o legendarnej wręcz wiedzy i prości żołnierze czy pospolici przestępcy. Są i mordercy, jak powieszony w 1696 roku niejaki Nicholas Warren18, skazany za zamordowanie Williama Plunketta, podobnie jak wspomniana uprzednio Margaret Martel, Francuzka powieszona za zamordowanie madam Pullen. Nie można również zapomnieć o odrębnej grupie skazańców - piratach skazywanych za rozboje morskie. Z nimi wiąże się późna, pochodząca z 1696 roku relacja z egzekucji Johna Murpheya, Williama Maya, Johna Sparcksa, Williama Bishopa, Jamesa Lewisa i Adama Foresitha19, którzy zostali powieszeni 25 listopada tego samego roku. Ze względu na profesję oskarżonych proces został przeprowadzony przez Sąd Admiralicji, a wyrok - jak wiele innych egzekucji piratów - wykonano w dokach. W gronie tym znalazły się również takie ofiary gorączki i przemocy wojny domowej, jak choćby kapitan John Burley (stracony w 1648 roku) z Wyspy Wight20, którego obecność w Oksfordzkim Słowniku Biograficznym wiąże się niemal wyłącznie z egzekucją. Kapitan ,,Antylopy" miał stracić stanowisko po buncie floty w 1642 roku, skierowanym przeciwko monarsze. W grudniu 1647 roku podjął dość żenującą - ze względu na mniej niż mizerne szanse powodzenia - próbę oswobodzenia Karola I z niewoli w Newport. Mimo nieszkodliwości przedsięwziętych przez Burleya działań środki podjęte przeciw niemu były śmiertelnie poważne. I taki był też ich rezultat. Burley, sądzony za zdradę stanu, został skazany na powieszenie i poćwiartowanie na placu straceń tym razem przygotowanym w Winchester. Właściwie jedyną grupą skazańców pozbawionych przywileju wygłaszania mów byli kobiety i mężczyźni spaleni za czary. W ich wypadku publikowano obszerne przesłuch