Roboty i imperium - Audiobook mp3

�e maszyny. O trze­ciej nad ranem obe­szli oko­lice domu i zale­sione tereny, aby upew­nić się, że stró­żu­jące roboty dobrze wypeł­niają swoje obo­wiązki i nie ma żad­nych pro­ble­mów. Spo­tkali się przy połu­dnio­wej gra­nicy posia­dło­ści i przez chwilę roz­ma­wiali języ­kiem peł­nym skró­tów i nie­do­mó­wień. W ciągu dzie­się­cio­leci wypra­co­wali wspólny kod i nie potrze­bo­wali już zwy­kłych ozdob­ni­ków ludz­kiej mowy. - Chmury. Nie widać - powie­dział Daneel nie­mal nie­sły­szal­nym szep­tem. Gdyby jego słowa prze­zna­czone były dla ludz­kich uszu, całe zda­nie praw­do­po­dob­nie brzmia­łoby: ,,Jak widzisz, przy­ja­cielu Giskar­dzie, zachmu­rzyło się. Gdyby pani Gla­dia cze­kała, aby ujrzeć Sola­rię, i tak nic by nie zoba­czyła". A odpo­wiedź Giskarda: ,,Pro­gnoza. Spo­tka­nie, raczej" - ozna­cza­łaby: ,,Zapo­wia­dali to w pro­gno­zie pogody, przy­ja­cielu Dane­elu, dzięki czemu można było prze­ko­nać panią Gla­dię, żeby wcze­śniej się poło­żyła. Uzna­łem, iż należy rze­tel­nie przed­sta­wić sprawę i namó­wić ją na spo­tka­nie, o któ­rym ci opo­wia­da­łem". - Wydaje mi się, przy­ja­cielu Giskar­dzie, że główną przy­czyną oporu pani Gla­dii było przy­gnę­bie­nie na wieść o opusz­cze­niu Sola­rii. Odwie­dzi­łem kie­dyś ten świat z part­ne­rem Eli­ja­hem, kiedy pani Gla­dia była jesz­cze Sola­rianką i tam miesz­kała. - Zawsze sądzi­łem, że pani Gla­dia nie czuła się szczę­śliwa na rodzin­nej pla­ne­cie, że chęt­nie ją opu­ściła i nie zamie­rzała tam wra­cać. Ale zga­dzam się z tobą, iż bar­dzo przy­gnę­bia ją świa­do­mość, że histo­ria Sola­rii dobie­gła końca. - Nie rozu­miem zacho­wa­nia pani Gla­dii, lecz wiele razy prze­ko­na­łem się, że ludz­kie postę­po­wa­nie nie jest logiczne. - Wła­śnie przez to cza­sem trudno zde­cy­do­wać, co będzie dla ludzi korzystne, a co nie. - Giskard powie­działby to z peł­nym roz­draż­nie­nia wes­tchnie­niem, gdyby był czło­wie­kiem. Ale jako robot prze­ana­li­zo­wał tylko bez emo­cji kło­po­tliwą sytu­ację. - To jeden z powo­dów, dla któ­rych wydaje mi się, że Trzy Prawa Robo­tyki są nie­kom­pletne lub nie­wy­star­cza­jące. - Wspo­mnia­łeś już o tym, Giskar­dzie. Pró­bo­wa­łem w to uwie­rzyć, ale nie mogłem. Reven­tlov przez chwilę mil­czał. - Gdy roz­wa­żam tę sprawę teo­re­tycz­nie, docho­dzę do wnio­sku, że muszą być nie­kom­pletne lub nie­wy­star­cza­jące, ale kiedy usi­łuję w to uwie­rzyć, też mi się nie udaje, jestem bowiem nimi zwią­zany. Gdy­bym nie był, z pew­no­ścią uwie­rzył­bym w ich nie­do­sko­na­łość. - Nie potra­fię zro­zu­mieć tego para­doksu. - Ani ja. Ale coś zmu­sza mnie, żeby go jakoś wyra­zić. Przy oka­zji, po dzi­siej­szej roz­mo­wie z panią Gla­dią wydaje mi się, że bli­ski jestem odkry­cia, na czym polega nie­do­sko­na­łość Trzech Praw. Zapy­tała, jak odwo­ła­nie spo­tka­nia może jej zagro­zić, i tego wła­śnie nie byłem w sta­nie wyja­śnić, ponie­waż nie wyni­kało to bez­po­śred­nio z Trzech Praw. - Zna­la­złeś dosko­nałą odpo­wiedź, przy­ja­cielu Giskar­dzie. Uwła­cze­nie pamięci part­nera Eli­jaha głę­boko dotknę­łoby panią Gla­dię. - To naj­lep­sza odpo­wiedź wyni­ka­jąca z Trzech Praw. Ale nie naj­lep­sza moż­liwa. - A jaka jest ta naj­lep­sza? - Nie wiem. Nie mogę jej wyra­zić ani słow­nie, ani nawet prze­ka­zać samej idei, dopóki zwią­zany jestem Pra­wami. - Nie ma nic poza Pra­wami - stwier­dził Daneel. - Gdy­bym był czło­wie­kiem - odparł Giskard - umiał­bym spoj­rzeć poza Prawa. A sądzę, że ty, przy­ja­cielu Dane­elu, zdo­łał­byś to zro­bić szyb­ciej ode mnie. - Ja? - Tak, przy­ja­cielu. Długo się nad tym zasta­na­wia­łem. Mimo że jesteś robo­tem, twój spo­sób rozu­mo­wa­nia jest zdu­mie­wa­jąco podobny do ludz­kiego. - Nie należy tak myśleć - powie­dział Daneel powoli, jakby cier­piał. - Wycią­gasz takie wnio­ski, ponie­waż masz wgląd w umy­sły ludzi. Wypa­cza to twoją ocenę i może cię w końcu znisz­czyć. Byłaby to dla mnie wielka przy­krość. Jeśli potra­fisz się nieco powstrzy­mać przed czy­ta­niem w myślach, zrób tak. - Nie potra­fię, przy­ja­cielu Dane­elu. - Giskard gwał­tow­nie się odwró­cił. - Nie chcę. Żałuję wręcz, że robię to tak rzadko, ponie­waż ogra­ni­czają mnie Trzy Prawa. Nie mogę się­gać zbyt głę­boko ze stra­chu, że komuś zaszko­dzę. Nie mogę bez­po­śred­nio wpły­wać na ludzi ze stra­chu, że komuś zaszko­dzę. - Jed­nak na panią Gla­dię wpły­ną­łeś bar­dzo deli­kat­nie, przy­ja­ci