Ebook Słońce na ambach mobi,epub

� w Amba Fokada albo na urwistym zboczu skały Matara. Największą zasługą tych mnichów było zapoczątkowanie literatury etiopskiej drogą przekładów pism świętych, oryginalnych modlitw lub amuletowych zaklęć. Obok tego zaczęły powstawać biografie pustelników, prześcigające się w przesadnych panegirycznych chwalbach. Z nich najciekawszym jest ,,żywot" Abby Za Mikaela Aragaui -- założyciela słynnej Debre Damo -- świątyni wykutej w skalistym urwisku, zawieszonej nad prostopadłą przepaścią. Można tam być wciągniętym jedynie na linie. Oczywiście założyciel tej świątobliwej wspinaczki, sam przeor Abba Aragaui, nie potrzebował używać sznura. Według opowieści kronikarza korzystał on z uprzejmości oddanego sobie pytona. Ten mądry a usłużny wąż, zwieszając się z wierzchołka skały, zakręcał haczykowato ogon i na takim niby krzesełku wygodnie a bezpiecznie wciągał świątobliwego mnicha w podwoje klasztoru. Alfą i omegą literatury, a także i sztuki etiopskiej jest owa przytoczona już przedtem legenda o małżeństwie Salomona z Makedą (nie bardzo zaszczytne co prawda było to małżeństwo, gdyż Salomon miał podobno siedemset oficjalnych żon i mniej więcej tyleż konkubin w haremie). Z małżeństwem tym łączy się ściśle wiara społeczeństwa w Arkę Przymierza Mojżeszowego, a historia wygląda tak: gdy nieletni synek Makedy i Salomona, późniejszy Menelik I, założyciel tego znakomitego i po wieczne czasy żywotnego rodu, odjeżdżał na ośle z Jerozolimy, rozczulony staruszek ojciec rozkazał, aby każda z dworskich rodzin oddała mu swego pierworodnego syna do asysty. Takim to sposobem Menelik zabrał do Etiopii kwiat arystokracji izraelskiej, wyszło także za nim dwunastu kapłanów-mędrców ze szczepu Lewi i przyszło im do głowy zabrać ze sobą Arkę Przymierza. Nie pomogła tu ani czujność strażników, ani pogoń. Przykazania Mojżeszowe znalazły się i do dziś dnia ponoć znajdują się w sanktuarium katedry aksumskiej. Tablicę Mojżeszową, czyli tak zwany tabot, obnosi się uroczyście w największe święta przykrytą starannie kapami, gdyż oko zwykłego śmiertelnika niegodne jest jej oglądać. Straż nad tabotem pełnią członkowie rodu Lewitów. Każda cerkiewka etiopska musi posiadać w swoim sanktuarium kopię tabota rzeźbioną w drzewie albo w różowym alabastrze. Tabot jest największą relikwią narodu etiopskiego. Dziedzicząc Arkę Przymierza z Jerozolimy, biorąc chrzest z Egiptu, sąsiadując ze światem muzułmańskim, Kościół Etiopii nie mógł się ostać w pierwotnej czystości swoich koptyjskich dogmatów. Tak na przykład jako kapłańskie okrycie głowy przyjęty został turban, a każda większa religijna uroczystość wiąże się z rytualnym tańcem Dawida. Starsi kapłani, ustawieni w dwuszeregu, podrygują rytmicznie w takt ogromnych bębnów. Śpiewają przy tym pieśń starą, aleksandryjską, której szczególne, monotonne, trzytonowe zawodzenie wprowadził ponoć jeszcze w II wieku sam święty Jared. W tym celu wstąpił on aż do nieba i stamtąd przyniósł instrukcję, w jaki sposób należy podrygiwać i na jaką melodię ten hymn zwany deggwa śpiewać. Ukoronowaniem zaś judejskich wpływów są krwawe ofiary przy konsekracji każdego nowego kościoła. Legenda o pochodzeniu abisyńskiej arystokracji od książęcych rodów Izraela zdaje się potwierdzać w licznych liturgicznych nazwach, zaczerpniętych bezpośrednio z języka hebrajskiego. Wielce znamiennym jest także fakt istnienia owych Falaszów, czyli plemienia ,,czarnych" Żydów. Skąd się oni tu wzięli nad brzegiem jeziora Tana i kiedy tu przyszli, trudno wyśledzić. Nikt jednak izraelskiego ich pochodzenia zaprzeczyć nie może. Jak się rzekło, zwycięski pochód Arabów odciął w VII wieku królestwo Aksum od całej reszty świata. Z ust portugalskich podróżników wiemy, że w pierwszych latach budzącego się islamu Abisynia oddała Mahometowi przyjacielską usługę, przyjmując uciekinierów z Mekki. Ten fakt podobno nie był nigdy zapomniany. Kto wie, może jemu nawet zawdzięcza Etiopia długoletni spokój przed świętą wojną muzułmańską. Istniała tylko jedna furtka łącząca ją ze światem: od czasu do czasu przyjeżdżał z Egiptu nowo mianowany abuna. Inaczej być nie mogło, musiał on być Egipcjaninem. Z tego prawa cieszył się kalif Kairu, pobierając za każdym razem wysoki bardzo haracz, ale i król Etiopii, mimo wydatku, czuł w duszy radość z uzależnienia swojego rywala od jakiejś obcej władzy. W wieku IX abuna dostał polecenie z Aleksandrii, aby uzgodnić religijne dogmaty z resztą koptyjskiego Kościoła. Zbyt bowiem odbiegły one od wiary chrześcijańskiej. Niestety, ,,remanent" okazał się niemożliwy. Choćby poligamia, jakże tu ją znieść? Każdy ras i każdy inny dygnitarz uważał ją za rzecz wielce wskazaną i społecznie pożyteczną. Skoro istnieje ,,gł�