Ebook Stosunki międzynarodowe mobi,epub

sensie, że w odróżnieniu od społeczeństw wewnętrznych społeczność międzynarodowa nie posiada automatycznych mechanizmów ani instancji służących ich zapobieganiu i rozwiązywaniu. Istnieją takowe, ale są słabo rozwinięte i mało skuteczne. Łatwość, z jaką wybuchają konflikty, ich częstotliwość, zasięg to cechy charakteryzujące społeczność międzynarodową i podkreślające jej oryginalność. Konflikty są jednocześnie dla tej społeczności narzędziami zmiany i adaptacji. Zbiegają się w czasie z okresami szybkich transformacji i nasilają ten proces. W szczególności wielkie konflikty światowe w XX wieku ujawniły i przyspieszyły głębokie przemiany dokonujące się na wszystkich płaszczyznach: politycznej, ekonomicznej, ideologicznej, technologicznej, jak również w sferze dystrybucji potęgi. Ogólnie rzecz ujmując, kryzys jest elementem krystalizującym sprzeczności. Rzuca ostre światło na równowagę i opozycje, które niszczy, ułatwiając zerwanie z przeszłością i przejście do następnego etapu. - Tak więc analiza konfliktów jest przydatna w badaniu stosunków międzynarodowych. Występowanie konfliktów podkreśla konieczność refleksji na temat kontekstu, ewolucji, organizacji i odbudowy tych stosunków. Wojny wywołują destabilizację, a to prowadzi do zadania sobie pytania o warunki powrotu do stabilności, o zakorzenienie pokoju, a często także do poszerzania zasięgu stosunków międzynarodowych. W praktyce podejścia skoncentrowane na konfliktach są nierozerwalnie związane z refleksją na temat potęgi, elementów ją warunkujących, na temat sposobów pozytywnej jej orientacji, czyli ukierunkowania na pokój, na temat widocznych i niewidocznych, celowych lub nieświadomych czynników, które pchają do działania. W tę logikę wpisują się różne typy analiz. B. GEOPOLITYKA Geopolityka narodziła się w Europie. Nie jest zwyczajną teorią, była używana do definiowania i usprawiedliwiania polityki prowadzonej przez państwa, w szczególności w Niemczech. Dlatego mówi się niekiedy, że geopolityka była geografią z punktu widzenia państwa, podczas gdy geografia polityczna zajmowała się państwem z punktu widzenia geografii. Geopolitykę głoszą silni lub ci, którzy aspirują do bycia silnymi. Wspiera ona często dyskurs strategiczny, czego przykładem mogą być słowa Cezara, którymi rozpoczyna się Wojna galijska: ,,Gallia est omnis divisa in partes tres". Dało się ją również spleść z drogim nazistom tematem ,,przestrzeni życiowej" (Lebensraum), co walnie przyczyniło się do dewaluacji koncepcji. Nie można jej jednak do tego wątku redukować, gdyż jest znacznie starsza od nazizmu (już Napoleon rzekł: ,,Polityka historii tkwi w ich geografii"), a jej aparat pojęciowy jest niezależny od konkretnych ideologii, tak więc może być używany w analizach o bardzo odmiennych orientacjach (Ph. Moreau Defarges, Introduction ? la géopolitique, 2005). a) Elementy doktryny Sam termin ,,geopolityka" został wymyślony przez szwedzkiego teoretyka państwa Rudolfa Kjelléna w XIX wieku. Do rozwoju koncepcji przyczynili się tacy autorzy niemieccy, jak Friedrich Ratzel i Karl Haushofer, a także brytyjski teoretyk Halford John Mackinder, którego artykuł The Geographical Pivot of History (1904) zyskał nieprzemijającą sławę. We Francji geopolityka wzbudziła głównie krytyki, niemniej wywarła istotny wpływ, widoczny na przykład w pracach geografów Paula Vidal de la Blachea i Jacquesa Ancela. - Zasadniczo doktryna opiera się na zdroworozsądkowej konstatacji. Państwa, ogólniej mówiąc - całości polityczne, są uzależnione od swojej lokalizacji geograficznej, cech zajmowanego terytorium oraz środowiska. Słynna formuła ,,Anglia jest wyspą" jest przykładem takiego sposobu myślenia, podobnie jak stwierdzenie ,,Egipt jest córą Nilu". Za pomocą tych czynników tłumaczy się charakter państw zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i międzynarodowym, przy czym ,,terytorialny imperatyw", owo zdeterminowanie przez terytorium może być rozumiane mniej lub bardziej szeroko. Fizyczne właściwości zajmowanego przez państwo obszaru wpływają na kwestie strategiczne: czy granice są łatwe do obrony, czy przeszkody naturalne utrudniają ewentualną inwazję? Z kolei wielkość i rodzaj zasobów naturalnych, takich jak żyzność gleb, opady, bogactwa mineralne itd., mają konsekwencje ekonomiczne. Wymiar ludzki - wielkość, jednorodność, rozmieszczenie populacji - uzupełnia obraz państwa w aspekcie politycznym. - Uporządkowana prezentacja doktryny nadaje jej ogólność i ścisłość. Ważne jest obiektywne określenie czynników determinujących rozkład potęgi na mapie świata, jak również wskazanie zachowań, pozwalających państwom na uzyskanie, zachowanie lub rozwinięcie własnej potęgi. Bezpieczeństwo państw zależy od czynników geograficznych, lecz także od ich kondycji gosp