Ebook Szekspir bez cenzury. Erotyczny żart na scenie elżbietańskiej mobi,epub

celnych ripost, często podszytych erotycznym żartem. Rozalina z Jak wam się podoba, udając (w przebraniu) przed ukochanym chłopaka, mówi bez żenady, że dobrego fiuta nigdy za dużo (,,can one desire too much of a good thing?"; zob. THING). Pojawiają się również proste kobiety, które świntuszą na całego, jak choćby wspomniana już pani Quickly w Wesołych kumoszkach z Windsoru czy Niania z Romea i Julii (z nieznanych powodów w polskich przekładach Niania figuruje jako Marta - u Szekspira imię to w ogóle się nie pojawia!). Trzeba podkreślić, że kwestie genderowe w nauce są wytworem naszych czasów, więc jest rzeczą ryzykowną mechaniczne ich przykładanie do tekstów, gdzie zamiana płci była przede wszystkim źródłem przedniego humoru, a nie znakiem śmiertelnie poważnego szukania tożsamości płciowej. Tej bowiem nikt nie szukał, każdy wiedział, co do czego służy, a z seksualności człowieka, pięknej i zwierzęcej zarazem, czerpano nieprzebraną liczbę żartów i słownych igraszek. Seks to w renesansie ważny komponent radości życia, choć może człowieka, nawet wielkiego, zniewalać, a nawet ośmieszać (znany był los zadurzonych Arystotelesa i Wergiliusza, upokorzonych przez młode kobiety). Ale nie jest przyczyną ontologicznych użaleń czy urągania światu. Jan Sadeler I (1550- -1600), Arystoteles i Filis, według Bartholomeusa Sprangera (wybitnego przedstawiciela manieryzmu, nadwornego malarza cesarza Rudolfa II). Jak już wspomniałem, wszystko to było powodem niekończących się ataków ze strony Purytanów, czyli nawiedzonych świętoszków. Za ,,Purytanów" uważano tych wszystkich, którzy reformę Kościoła w Anglii uznawali za niedokończoną, czyli mniejszych czy większych protestanckich ekstremistów, czy też - jak byśmy to dziś nazwali - fundamentalistów (podobnie jak takfiris w dzisiejszym islamie). Określenie ,,purytanie" pojawia się po raz pierwszy w 1564 roku, to jest w roku urodzenia Szekspira. Przy całej złożoności zjawiska można powiedzieć, że purytanizm przeciwstawiał się całej hierarchicznej strukturze kościoła anglikańskiego, która w zasadzie pozostała taka sama, jak przed reformacją (pominąwszy, oczywiście, niebagatelną sprawę, jaką było zerwanie z Rzymem i zwierzchnictwem papieża). Niektórzy z purytanów uważali, że cudzołóstwo, bluźnierstwo i herezję należy karać śmiercią. Nienawistnie patrzyli na niektóre obrzędy, hierarchie i rytuały kościelne, które uważali za odrażającą pozostałość po katolicyzmie. Odpowiedzialni za ruchy ikonoklastyczne, sprzeciwiali się wykorzystywaniu w obrzędach krzyża, biciu w dzwony podczas ślubów, procesjom czy chrzczeniu z chrzcielnicy, obrazom i świecom w kościołach i kaplicach. Papież był antychrystem, a jezuici - armią szatana. Nie byli pupilkami rządzących i dość często oskarżano ich o herezję, a nawet o zdradę. Karano, nierzadko śmiercią, wypędzano z kraju. Purytanie atakowali też londyńskie teatry - jako siedlisko grzechu, występku i szatana - od początku ich istnienia, zarówno w mowie (kazania, spontaniczne przemowy w miejscach publicznych), jak i w piśmie. W odpowiedzi aktorzy wyśmiewali ich ze sceny; była nawet (anonimowo wydana) sztuka pod tytułem Purytanin z 1607 roku, przypisywana również Szekspirowi. Typowym purytaninem jest Malwolio z Wieczoru Trzech Króli. Ataki te doprowadzą w końcu, jak już wspominałem, do zamknięcia teatrów w 1642 roku przez zdominowany przez pamiętliwych i mściwych purytanów parlament. Warto dodać, że zarówno Elżbieta I, jak i Jakub I bardzo nieufnie, a wręcz wrogo odnosili się do purytanów. Jakub największych ekstremistów po prostu wygnał z kraju - i w ten sposób wniósł nieumyślny wkład w założenie kolonii w Ameryce. A niektórzy z nich chcieli tam założyć Nowy Izrael, gdzie oficjalnym językiem miał być hebrajski. Trudno ustalić, jakie było osobiste doświadczenie Williama Szekspira w sferze seksu (jeśli to w ogóle ma jakieś znaczenie). Można jedynie przypuszczać, że pożycie małżeńskie Williama i Anny nie układało się najlepiej. Ślub wzięli z powodu ciąży Anny, co wprawdzie nie było w owych czasach rzadkością (bo i skuteczna antykoncepcja praktycznie nie istniała, a tampony nasączone octem nie zawsze się sprawdzały), ale mogło mieć srogie konsekwencje natury prawnej: za stosunki przedmałżeńskie groziło nawet więzienie. Nawet jeśli grzesznicy wzięli ślub. Karane też było cudzołóstwo. W każdym razie William wiele lat spędził poza stratfordzkim domem i na dobrą sprawę zamieszkał w nim dopiero w 1613 roku, a więc zaledwie trzy lata przed śmiercią. ,,Najlepsze lata" spędził w Londynie, będąc członkiem znakomitej kompanii aktorskiej, najpierw pod patronatem Lorda Szambelana (znanego rozpustnika), potem - od 1603 roku - Króla Jegomości (rozpasanego biseksualisty). Co jakiś czas jeździł do domu