Sztuka podglądania - Audiobook mp3

wiadają samą nagą prawdę. Kto stanie w jej obliczu, nie zignoruje jej. Gustave Courbet już o to zadbał. Zaklął witalność w farbę, a farbę w witalność. Pochodzenie świata, powstałe w roku 1866, pozostaje pociągające i prowokujące, mimo upływu lat. Courbet ujęcie kojarzące się z pornograficzną fotografią wykorzystał w malarstwie, które powszechnie uważa się za szlachetne[1]. Od ciemności tła brawurowo oddzielił światłość ciała. Zagarnął nim prawie całą przestrzeń płótna. Wykadrował i skomponował je na planie, który przypomina piramidę: podstawę stanowią rozsunięte uda, a wierzchołek stercząca pierś. Wewnątrz, w samym centrum kompozycji, artysta umiejscowił i uwydatnił drugą, mniejszą i odwróconą, piramidę - włosów łonowych. Ujmując ciało w skrócie perspektywicznym, osiągnął wrażenie oddalenia jego górnej części na rzecz przybliżenia dolnej[2]. Stąd łono wydaje się monumentalne, a jego monumentalność aż rozpiera kompozycję i napiera na widza. Wzrok nie ma innego wyjścia, jak wpaść w pułapkę zastawioną przez malarza, czyli skoncentrować się na najbardziej intymnym miejscu. Obraz intryguje również dzięki umiejętnemu kontrastowaniu kolorów i faktur. I tak na gładkie ciemnobrązowe tło wypływa biała fala prześcieradła. Jej załamaniami są drapowania tkaniny podkreślone pociągnięciami szarości, błękitu, brązu. Nakładanie farby techniką impastu, mianowicie grubą, wypukłą warstwą, z widocznymi śladami pędzla, wzmacnia ich ekspresję. A może to nie prześcieradło, tylko wysoko podciągnięta halka? Tak czy inaczej tkanina przywodzi na myśl kokon, który przebiło - napęczniałe krągłością piersi, wypukłością brzucha, pulchnością ud - ciało. Zrzuciło go z siebie i rozłożyło się na nim, w pełni blasku, w pełni władzy. Wrażenie, że cielesność zaraz wyleje się poza ramy, tworzy kompozycja otwarta - na dopełnianie jej fragmentów za nimi. Także w ramach ciało nie zamiera pod farbą, a oddycha każdą komórką, każdą aluzją. Nabrzmiały czerwienią koral sutka przypomina o reakcji piersi na pieszczotę. Lekko bursztynowe odcienie skóry pozostają cieleśnie ciepłe. Spod karnacji prześwituje rozbielony błękit żył. Przypomina o krwi, która się przez nie przetacza. Chociaż także skóra została namalowana impastowo, tym razem Courbet uzyskał aksamitny efekt[3]. Przypomniał o jej miękkości, gładkości, sprężystości. Doświadczą ich palce, kiedy przesuną się po wybrzuszeniach, po zagłębieniach, i/lub usta, kiedy zatrzymają na nich pocałunek. Skóra pozostaje kontrastową oprawą dla ciemnej, bujnej szczeciny włosów porastającej wzgórek łonowy. Skierowane ku niemu spojrzenie od razu natrafia na czerwieniejący akcent, wargi sromowe większe, ,,aż do owej śmiertelnie pięknej różowej łezki"[4]. Namalowana zaledwie jednym pociągnięciem sugeruje wargi sromowe mniejsze[5]. Łezka przypomina kunsztownie oprawiony klejnot, największy skarb w podwójnej piramidzie. Oczy sięgają po niego. Iluzjonista Courbet sprytnie wmanewrowuje widza w niejednoznaczną estetycznie i etycznie rolę podglądacza. Patrzący znajduje się nie tylko na zewnątrz ukazanej sceny, ale i wewnątrz niej, skoro wiąże z nią własne wyobrażenia[6]. Rozwarte ciało jest dla nich bramą, która przekierowuje je w erotyczną stronę. W kontekście tytułu, będącego ukoronowaniem kompozycji, kobieca intymność rozpiera się nie tylko w poczuciu dominacji nad widzem. Skoro wywodzi się z niej świat, dominuje nad światem. Pisarz i eseista Pascal Quignard postawił w książce Noc seksualna następującą tezę: ,,Pochodzimy z ciasnej ciemni. Gatunek ludzki niesie ciasną ciemnię w sobie, dzięki niej marzy, o niej śni, ją maluje"[7]. Courbet nieraz ukazywał ciasne ciemnie, choćby w pejzażach Źródło Loue, Źródło rzeki Loue, Grota rzeki Loue, Grota Sarrazine[8]. W każdym z nich ujmował wnętrze jaskini wraz z wydostającą się z niego wzburzoną kaskadą wody. Płótna te bywają interpretowane jako odniesienia do kobiecych miejsc intymnych[9], analogicznie zasklepionych, tyle że w ciele, ciemnych i wilgotnych. Miejsc, które dają schronienie pożądaniu. Ono przepływa z ciała do ciała, zasilając naturalny strumień wilgoci. Symbolista Alfred Kubin w jednej z grafik przedstawił niepozornego mężczyznę, który wyciąga całe ciało w skoku, istnym salto mortale. Kieruje go jednak nie do wody, ale wprost w łono olbrzymiej kobiety. Pejzaże waginalne Courbet stworzył zaledwie dwa lata przed namalowaniem Pochodzenia świata. Kiedy patrzy się na to dzieło w ich kontekście, kształt brzucha i wzgórka łonowego jeszcze mocniej kojarzy się z zaokrąglonym sklepieniem groty. ,,Jeśli istota człowieka tkwi w seksualności - będącej jego źródłem i początkiem - stwarza to problem wpędzający w stan oszołomienia"[10], stwierdził Georg