Ebook Uczeń o specjalnych potrzebach wychowawczych w klasie szkolnej mobi,epub

ć, narzędzie czy rzecz"11. Gra­ni­ca god­ności jest na­ru­sza­na wte­dy, gdy je­steśmy uprzed­mio­ta­wia­ni, gdy nie je­steśmy trak­to­wa­ni jako ro­zum­ny i wol­ny pod­miot własnych działań, a także w mo­men­cie trak­to­wa­nia dru­gie­go - zwłasz­cza słab­sze­go człowie­ka - w sposób uwłaczający jego god­ności. Teza mówiąca o nie­zmien­nym cha­rak­te­rze oso­by ludz­kiej sta­no­wi za­sad­ni­czy ar­gu­ment w licz­nych dys­ku­sjach na te­mat war­tości życia człowie­ka. Struk­tu­ra oso­by i jej god­ność sta­no­wią od poczęcia do na­tu­ral­nej śmier­ci człowie­ka jego nie­zby­wal­ne i nie­zmien­ne ele­men­ty. Na tym opie­ra się sank­cja etycz­na, która za­bra­nia wszel­kich ,,za­machów" na te war­tości12. Człowiek, jako ludz­ka oso­ba, jest wie­lo­stron­nie uwikłany w re­la­cje, po­nad­to sam zda­je so­bie sprawę z tego, że jest pod­mio­tem tych re­la­cji. Ma on świa­do­mość sie­bie jako pod­mio­tu działania oraz do­zna­wa­nia i wie, ja­kie są jego więzi ze społeczeństwem. Wiedząc o tym, że bez społecz­ności ani nie mógłby się uro­dzić, gdyż tu ko­niecz­ni są ro­dzi­ce, ani też nie mógłby zdo­być wy­kształce­nia, nie mógłby nor­mal­nie przeżyć, po­nie­waż ciągle po­trze­bu­je człowie­ka dru­gie­go i ze­społu lu­dzi, a przez to doświad­cza re­la­cji, które go wiążą ze społecz­nością. Gdy tym­cza­sem pierwszą pod­stawą koniecz­ności nawiąza­nia re­la­cji społecz­nych jest przy­god­ność i po­ten­cjal­ność człowie­czeństwa. Będąc by­tem przy­god­nym, nie po­sia­da sam z sie­bie i przez sie­bie tego do­bra, które jest ko­niecz­ne dla życia. Stąd z koniecz­ności jest na­kie­ro­wa­ny ku do­bru, które ma uzu­pełnić jego człowie­czeństwo. Jest to istot­ne, koniecz­nościo­we przy­porządko­wa­nie ludz­kiej oso­by do sa­mo­spełnie­nia się. Przy­porządko­wa­nie to - jako koniecz­ność na­tu­ry - spełnia się po­przez kon­kret­ne nawiąza­nie re­la­cji z by­ta­mi w różnych ludz­kich czyn­nościach. Ist­nie­je więc w człowie­ku jako by­cie oso­bo­wym sze­reg warstw re­la­cji, po­przez które ak­tu­ali­zu­je się życie oso­bo­we człowie­ka13. Przykładem wcho­dze­nia w re­la­cje z dru­gim człowie­kiem jest rze­czy­wi­stość szkol­na, a zwłasz­cza spo­tka­nia osób w obrębie kla­sy. W każdej kla­sie pa­nu­je cha­rak­te­ry­stycz­na dla niej at­mos­fe­ra, która po­wsta­je w wy­ni­ku wza­jem­ne­go wpływu po­trzeb każdego z uczniów, pełnio­nych przez nich ról oraz norm, ja­kie pa­nują w kla­sie14. Na kli­mat kla­sy składa się całość reguł pra­cy, ja­kie na­uczy­ciel na­rzu­ca oraz umac­nia pod­czas różnych sy­tu­acji, mających miej­sce w szkol­nej rze­czy­wi­stości, zarówno dy­dak­tycz­nych, jak i wy­cho­waw­czych. Wyróżnia się czte­ry ro­dza­je kli­matu społecz­ne­go w kla­sie szkol­nej: 1) au­to­kra­tycz­no-życz­li­wy (na­uczy­ciel sa­mo­dziel­nie po­dej­mu­je ważne de­cy­zje, działając przy tym na ko­rzyść ucznia); 2) de­mo­kra­tycz­no-życz­li­wy (de­cy­zje po­dej­mo­wa­ne są zbio­ro­wo w celu har­mo­ni­zo­wa­nia życia uczniów); 3) au­to­kra­tycz­no-wro­gi (na­uczy­ciel sa­mo­dziel­nie po­dej­mu­je de­cy­zje z myślą o umoc­nie­niu dys­cy­pli­ny w kla­sie); 4) obojętne­go le­se­fe­ry­zmu (na­uczy­ciel dla ,,świętego spo­ko­ju" wy­co­fu­je się z po­dej­mo­wa­nia de­cy­zji)15. Istot­ny wpływ na kli­mat społecz­ny w kla­sie oraz na ko­mu­ni­kację między na­uczy­cie­lem a ucznia­mi ma sto­pień wza­jem­ne­go za­ufa­nia oraz lęku. Ko­rzyst­niej­sza jest sy­tu­acja, gdy w kla­sie pa­nu­je at­mos­fe­ra za­ufa­nia. Po­zwa­la to na lepszą ko­mu­ni­kację edu­ka­cyjną. Zbyt duży po­ziom lęku spra­wia, że pro­ces ten nie postępuje właści­wie. Aby at­mos­fe­ra w kla­sie była po­zy­tyw­na, sprzy­jająca po­wsta­niu i utrzy­ma­niu pod­mio­to­wych re­la­cji na­uczy­cie­la z ucznia­mi oraz wśród uczniów, istot­ne są także sy­gnały wysyłane drogą ko­mu­ni­kacji nie­wer­bal­nej. Ważnym pro­ble­mem w kla­sie szkol­nej jest również właściwe wy­ko­rzy­sta­nie in­ter­per­so­nal­nej prze­strze­ni i od­ległości. Naj­le­piej wpływa na two­rze­nie do­brych re­la­cji oraz kli­ma­tu społecz­ne­go sy­tu­acja, kie­dy na­uczy­ciel ma możliwość do­tar­cia do każdego ucznia w kla­sie. Dzięki od­po­wied­nio bli­skie­mu dy­stan­so­wi prze­strzen­ne­mu możliwy jest właściwy kon­takt wzro­ko­wy oraz swo­bod­na ko­mu­ni­ka­cja, a co za tym idzie, po­bu­dza­nie i wzma­ga­nie roz­wo­ju pamięci, uwa­gi