Ebook W krainie sanacyjnych absurdów mobi,epub

­da Lloy­da, Bu­ste­ra Ke­ato­na, czy na­wet nie­śmier­tel­ne­go Cha­pli­na wo­bec wspa­nia­łej, wie­lo­ki­lo­me­tro­wej ta­śmy, na któ­rej roz­gry­wa się strasz­li­wa far­sa pasz­por­to­wa! Był­by to do­pie­ro prze­bój śmie­chu! I przy tym - co za pro­pa­gan­da! Moż­na po­ka­zać całą ma­chi­nę pań­stwo­wą, świet­nie funk­cjo­nu­ją­cy apa­rat ad­mi­ni­stra­cyj­ny, ży­cie w urzę­dach, po­li­cji itd. Był­by to film nie­my, a jed­nak mó­wią­cy nie­sły­cha­nie wie­le". Dzie­sięć dni, w trak­cie któ­rych za­ła­twiał for­mal­no­ści, to dla No­wa­kow­skie­go dni wy­rwa­ne z ży­cio­ry­su: ,,Je­stem czło­wie­kiem wca­le ob­rot­nym i na ogół daję so­bie radę. Tak, ale to był pasz­port bez­płat­ny!... By­łem więc trzy razy w wo­je­wódz­twie [Urzę­dzie Wo­je­wódz­kim w Kra­ko­wie - ], sie­dem razy w biu­rze pasz­por­to­wym (nie ma te­le­fo­nu!), raz w Izbie Skar­bo­wej, raz w po­li­cji, raz w PKU [Po­wia­to­wej Ko­men­dzie Uzu­peł­nień - ], raz w PKO [Pocz­to­wej Ka­sie Oszczęd­no­ści - ], raz w ma­gi­stra­cie. Bez­płat­ny pasz­port kosz­to­wał mnie dzie­sięć dni, w cią­gu któ­rych nie mo­głem się ni­czym za­jąć, dzie­sięć dni po­sęp­nych, smut­nych, peł­nych wsty­du i upo­ko­rze­nia, któ­re wy­bu­cha na wi­dok zdu­mie­wa­ją­ce­go non­sen­su tej spraw­nej ma­chi­ny pie­kiel­nej. A ze mną prze­cież tra­ci­li czas urzęd­ni­cy, całe fa­lan­gi lu­dzi, któ­rzy bez prze­rwy mie­lą te ple­wy po­dań. Ale oni nie­win­ni! O, rękę ka­raj, nie śle­py miecz!... Są to lu­dzie nie­sły­cha­nie uprzej­mi, wer­sal­scy, cier­pli­wi do ostat­nich gra­nic, lu­dzie, któ­rzy idą na rękę w naj­wyż­szym stop­niu. Nie­ste­ty, cią­żą nad nimi groź­ne, okrut­ne prze­pi­sy, przy któ­rych ukła­da­niu na pew­no współ­dzia­łał ja­kiś sa­dy­". A i tak pu­bli­cy­sta miał mnó­stwo szczę­ścia, po­nie­waż zna­lazł życz­li­wą urzęd­nicz­kę i uzy­skał jej wsta­wien­nic­two, ,,bez któ­re­go" - jak prze­ko­ny­wał czy­tel­ni­ków - ,,mu­siał­bym cze­kać dni czter­dzie­ści". Bez­płat­ny pasz­port? Buj­da na re­so­rach! ,,Gdy­bym po­li­czył kosz­ta stra­co­nych dni, stem­ple, do­roż­ki, auta, jed­ną de­pe­szę, dwie roz­mo­wy z War­sza­wą, na­piw­ki dla woź­nych etc., etc., na pew­no oka­za­ło­by się, że ten bez­płat­ny pasz­port jest co naj­mniej pięć razy droż­szy od nor­mal­ne­go. A jesz­cze zo­sta­je py­ta­nie a la św. Ja­dwi­ga: Tak, ale któż mi za łzy za­pła­ci?! [we­dług le­gen­dy, kró­lo­wa Ja­dwi­ga An­de­ga­weń­ska do­wie­dziaw­szy się, że jej mąż, król Wła­dy­sław Ja­gieł­ło po­sta­no­wił wy­na­gro­dzić krzyw­dy wy­rzą­dzo­ne przez pol­skie woj­ska wie­śnia­kom, mia­ła za­py­tać: Ale któż im łzy po­wró­ci? - ]... Bo były to dni zwąt­pie­nia ab­so­lut­ne­go, de­pre­sji sa­mo­bój­czej". Mniej wię­cej na pół­met­ku pasz­por­to­wej ka­tor­gi wpa­dła mu w ręce po­wieść bio­gra­ficz­na za­ty­tu­ło­wa­na Krzysz­tof Ko­lumb. Don Ki­chot oce­anu, pió­ra Ja­ku­ba Was­ser­man­na. Lek­tu­ra bio­gra­fii słyn­ne­go po­dróż­ni­ka, że­gla­rza i od­kryw­cy Ame­ry­ki oraz prze­ży­cia zwią­za­ne z za­ła­twia­niem ,,bez­płat­ne­go pasz­por­tu" skło­ni­ły kra­kow­skie­go fe­lie­to­ni­stę do prze­la­nia na pa­pier na­stę­pu­ją­cej kon­sta­ta­cji: ,,On [Ko­lumb - ] tak­że miał trud­no­ści z wy­jaz­dem, ale gdzież może być mowa o ja­kim­kol­wiek po­rów­na­niu? Ko­lumb był cu­dzo­ziem­cem na grun­cie Hisz­pa­nii, był po­szu­ki­wa­nym przez sądy por­tu­gal­skie ob­szar­pań­cem, któ­ry do­słow­nie nie miał co wło­żyć na sie­bie, był wa­ria­tem, któ­re­go mo­no­ma­nia rzu­ca­ła się w Gdy­by do dziś dnia Ame­ry­ka nie była od­kry­ta, a Ko­lumb był oby­wa­te­lem pol­skim, od na­szych władz na pew­no nie do­stał­by ni­g­dy pasz­por­tu. I nie by­ło­by Ame­ry­ki". Ostat­nie­go dnia mąk pasz­por­to­wych No­wa­kow­ski do­wie­dział się, ,,że wszyst­ko jest go­to­we" i że otrzy­ma upra­gnio­ny do­ku­ment po za­pła­ce­niu zło­tów­ki. ,,Szyb­ko się­gną­łem po port­mo­net­kę, ale uspo­ko­jo­no mój za­pał, mó­wiąc, że tę sumę wpła­cić mu­szę nie w sta­ro­stwie, lecz w od­le­głej o je­den ki­lo­metr PKO. I to na spe­cjal­nym prze­ka­zie. Ani nie w biu­rze pasz­por­to­wym, ani nie na po­czcie, tyl­ko wła­śnie w głów­nym gma­chu PKO!... Do­sta­łem lek­kie­go wstrzą­su ner­wo­we­go (...)". Fi­nis co­ro­nat opus. Dzien­ni­karz