Ebook Wołyń i Galicja Wschodnia pod okupacją niemiecką 1943-1944 mobi,epub

o rozpoznanie siatki konspiracji polskiej w powiecie sarneńskim), głównie wskutek coraz sprawniejszego posługiwania się zwerbowaną agenturą (vide meldunek o składzie 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK). Pierwsze obszerniejsze opracowania sowieckie na temat polskiego podziemia politycznego i wojskowego grzeszą jednak brakiem aktualnej wiedzy lub powtarzaniem pogłosek zamiast zweryfikowanych informacji. Niewątpliwie przełomem okazał się moment powtórnego wkroczenia na tereny południowo-wschodnich województw II RP Armii Czerwonej (styczeń-marzec 1944 r.) oraz ponowna okupacja tego obszaru przez ZSRS. Sowieckie oddziały partyzanckie stały się już tylko bazą werbunku żołnierzy i dowódców dla działalności partyzanckiej za Bugiem, w ramach Polskiego Sztabu (Ruchu) Partyzanckiego, ludność polska, choć traktowana z najwyższą nieufnością, na obszarach, na których ukraiński ruch nacjonalistyczny cieszył się wsparciem większości społeczności ukraińskiej, została wykorzystana przy kompletowaniu najniższych ogniw lokalnej administracji sowieckiej (szczególnie gospodarczej). Polacy - zwłaszcza na terenie Galicji Wschodniej - próbując zachować, w obliczu aktywności nacjonalistycznej partyzantki ukraińskiej, grupy samoobrony, zasilili szeregi tzw. batalionów istriebitielnych (niszczycielskich) NKWD, a zwłaszcza tzw. grup współdziałania batalionów, funkcjonujących pod formalnym kierownictwem lokalnych struktur milicji, a składających się z członków konspiracji, żołnierzy samoobron powołanych w latach 1943-1944. Podkreślana w meldunkach władz partyjnych, opartych na autopsji, patriotyczna postawa Polaków była niewątpliwie dogodnym nawet nie pretekstem, a uzasadnieniem działań podjętych przez władze sowieckie na wyzwolonych spod okupacji niemieckiej obszarach tzw. zachodnich obwodów Ukraińskiej SRS, jak w oficjalnej terminologii określano nielegalnie anektowane w 1939 r. ziemie II Rzeczypospolitej oraz scedowaną w 1940 r. przez Rumunię północną część Bukowiny, Besarabii oraz zajęty ,,przy okazji" i również anektowany okręg Her?a. Pierwszym posunięciem, które niewątpliwie służyło pacyfikacji zajętego obszaru, była zakrojona na ogromną skalę mobilizacja do armii, początkowo prowadzona przez organy tyłowe tzw. armii czynnej, następnie przez odtworzoną sieć wojenkomatów. W przypadku ludności polskiej w pierwszej fazie stosunkowo znaczną część osób powoływano do Armii Czerwonej, dość szybko zaczęto jednak kierować Polaków do tzw. armii Berlinga, której większość jednostek liniowych wiosną 1944 r. dyslokowano na teren północnego Wołynia. Pobór objął także niemałą grupę kobiet z Wołynia i Podola. Dopełnieniem tej akcji była mobilizacja siły roboczej do pracy przy odbudowie zniszczonych ośrodków przemysłowych w Donbasie lub w zakładach zbrojeniowych na Uralu i za nim. Drugim posunięciem była intensywna akcja walki z polskim podziemiem. Pierwsze jej sukcesy - aresztowanie członków Delegatury w Zdołbunowie i Krzemieńcu, a także ekipy inspektora rejonowego w Łucku Adama Świkły, zdobyte przy nich dokumenty i zeznania - pozwoliły sowieckim władzom bezpieczeństwa na stworzenie bardziej realnego, zbliżonego do rzeczywistości obrazu polskiej aktywności konspiracyjnej. Zwalczanie polskiego podziemia niepodległościowego na całych Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej od 1944 r. stanowiło kwestię o znaczeniu ogólnozwiązkowym. Koordynacja poczynań organów terytorialnych i peryferyjnych NKWD i NKGB zapewniana była dzięki skoncentrowaniu wysiłków funkcjonariuszy NKGB w ramach scentralizowanej sprawy agenturalnej ,,Sejm", a w przypadku działań pracowników NKWD w zachodnich obwodach Ukraińskiej SRS - przez gromadzenie dokumentacji w ramach prowadzonej przez NKWD USRS ,,Sprawy kryptonimowej nr 44 (>>Litiernoje dieło<<, w terminologii polskich służb bezpieczeństwa >>akta liter<<) na polskie organizacje a[nty]/s[owieckie]". Po niemal dwóch latach funkcjonowania jednolitego sowieckiego aparatu bezpieczeństwa na początku 1943 r. doszło do poważnych zmian. Wydzielono struktury kontrwywiadu wojskowego (GUKR Smiersz), a 16 kwietnia 1943 r. ponownie rozdzielono piony tzw. czekistowskie (bezpieczeństwa) oraz milicyjne i wojskowe (NKWD). Analogicznie podzielono aparat Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych na niższych szczeblach - powołano obwodowe zarządy NKWD oraz NKGB, w rejonach funkcjonowały - w zależności od obciążenia obowiązkami - oddziały lub wydziały NKWD i NKGB. Funkcjonariusze NKWD mieli zajmować się przede wszystkimi sprawami administracyjno-operacyjnymi, a pion bezpieczeństwa miał się skupiać na tzw. operacyjnej pracy czekistowskiej, czyli prowadzeniu działań wywiadowczych, kontrwywiadowczych i śledczych[1]. Mimo takiego podziału kompetencji, sugerującego znacznie istotniejszą rolę w hierarchii sowieckich organów bezpieczeństwa