Ebook Wybór źródeł do nauczania o zagładzie Żydów mobi,epub

niej więcej domu mężczyzn, z których każdy biorąc potężny zamach długim stalowym prętem rozbijał okno wystawowe. Ledwie zrobił swoje z jedną witryną, miarowym krokiem szedł do następnego sklepu i nie nadużywając energii zabierał się za kolejną, całą jeszcze szybę. Oprócz tych mężczyzn, ubranych w czarne bryczesy, buty do konnej jazdy i cywilne kurtki, jak okiem sięgnąć nie było żywej duszy. Taksówka skręciła w Kurfürstendamm54. Tu także w regularnych odstępach stali mężczyźni i długimi prętami rozbijali ,,żydowskie" wystawy. Wydawało się, że każdy ma pensum, jakieś pięć do dziesięciu domów. Kaskady szkła sypały się i rozpryskiwały na bruku. Całe miasto zdawał się wypełniać tylko i wyłącznie brzęk trzaskającego szkła. Christian Graf von Krockow, Niemcy. Ostatnie sto lat, tłum. Andrzej Kopacki, Oficyna Wydawnicza Volumen, Wydawnictwo Krąg, Warszawa 1997, s. 236-237. [16] 1938, Akwizgran - Relacja Erica Lucasa o wydarzeniach ,,nocy kryształowej" w wiosce Hoengen niedaleko Akwizgranu [...] nagle rozległ się głośny okrzyk ,,Precz z Żydami" i tłum uzbrojony w siekiery i ciężkie młoty kowalskie ruszył w kierunku małej synagogi [...] wyłamano drzwi i tłum, z krzykiem i śmiechem, wdarł się do Domu Bożego. [...] trzech mężczyzn rozbiło świętą skrzynię i wyrzuciło przechowywane w niej zwoje Tory. Rzucili je - zwoje, które trwały w swej milczącej godności, okryte niebieskim i czerwonowinnym aksamitem, przyozdobione srebrnymi koronami, nałożonymi na drążki, które podtrzymywały zwoje podczas nabożeństwa - wrzeszczącemu i krzyczącemu tłumowi, który wypełniał wnętrze niewielkiej synagogi. Ludzie chwycili zwoje i jakby grając w piłkę, podrzucali je do góry. Podrzucane zwoje wyrzucono w końcu na ulicę. Kobiety porwały czerwony i niebieski aksamit i każdy próbował zabrać chociaż fragment srebrnych ozdób zwojów. Nagie i otwarte zwoje leżały na jesiennej błotnistej drodze; dzieci deptały je i rwały na strzępy pergamin, na których spisano Prawo Mojżeszowe - to samo Prawo, które rozrywający je teraz na strzępy próbowali na próżno przyswoić sobie od ponad tysiąca lat. Martin Gilbert, Holocaust. Ludzie. Dokumenty. Pamięć, tłum. Zbigniew Dalewski, Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, Horyzont, Warszawa 2002, s. 43. [17] 6 grudnia 1938 - Notatki Emanuela Ringelbluma55 na temat uchodźców w Zbąszyniu Śródborów, 6 grudnia, 1938 Drogi Rafaelu, Jestem na urlopie w Śródborowie. Pracowałem w Zbąszyniu przez pięć tygodni. Oprócz Ginzberga jestem jednym z nielicznych, którym udało się tam wytrzymać przez dłuższy czas. Niemal wszyscy inni załamali się po mniej lub bardziej krótkim czasie. Nie mam ani siły, ani cierpliwości, aby opisać Ci wszystko, co się działo w Zbąszyniu. Tak czy inaczej, wydaje mi się, że nigdy jeszcze nie doszło do tak brutalnej i bezlitosnej deportacji56 społeczności żydowskiej, jak ta w wykonaniu Niemców. Widziałem jedną kobietę, która została zabrana z domu w Niemczech jedynie w pidżamie (ta kobieta jest obecnie w stanie częściowej demencji). Widziałem ponadpięćdziesięcioletnią sparaliżowaną kobietę, która została zabrana z domu i deportowana, potem była całą drogę do granicy niesiona na fotelu przez młodych mężczyzn żydowskich (jest w szpitalu, aż po dziś dzień). Widziałem mężczyznę w śpiączce, którego przeniesiono przez granicę na noszach - okrucieństwo niemające sobie równych w dziejach. Przez tych pięć tygodni (początkowo Giterman57, Ginzberg i ja, a po dziesięciu dniach tylko ja i Ginzberg), stworzyliśmy całe miasteczko z wydziałami zaopatrzenia, hospitalizacji, warsztaty stolarskie, krawieckie, szewskie, introligatorskie, sekcję prawną, departament migracji i niezależny urząd pocztowy (z 53 pracownikami), biuro opieki społecznej, sąd arbitrażowy, komitet organizacyjny, jawne i tajne służby kontroli, usługi porządkowe, kompleksowe usługi sanitarne itp. [...] Zbąszyń stał się symbolem bezbronności polskiego żydostwa. Na skutek doznanego poniżania Żydzi zostali sprowadzeni do poziomu trędowatych, do poziomu obywateli trzeciorzędnych państw, a co za tym idzie, ta straszliwa tragedia dotyka nas wszystkich. Zbąszyń był ciężkim ciosem moralnym wymierzonym w społeczność żydowską w Polsce. I z tego to powodu, wszystkie nici prowadzą od mas żydowskich do Zbąszynia i do Żydów, którzy tam cierpią. [...] Emmanuel Yitzhak Arad, Yisrael Gutman, Abraham Margaliot, Documents on the Holocaust: Selected Sources on the Destruction of the Jews of Germany and Austria, Poland, and the Soviet Union, Yad Vashem in coop. with the Anti-Defamation League, Jerusalem 1981, s. 123-124, tłum. z j. angielskiego Jerzy Giebułtowski. [18] 24 stycznia 1939, Berlin - Utworzenie Centralnego Urzędu Rzeszy do spraw Emigracji Żydowskiej Berlin, 24 stycznia 1939 Pełnomoc