Ebook Zarządzanie stresem mobi,epub,pdf

wy­gra­nej wal­ce z niedź­wie­dziem na­stę­pu­je stan od­po­czyn­ku. Faza 5. Prze­cią­że­nie W sy­tu­acji gdy mózg otrzy­mu­je nie­ustan­nie bodź­ce za­gro­że­nia, a od­po­czy­nek lub ad­ap­ta­cja nie są moż­li­we, czło­wiek re­agu­je dłu­go­trwa­łym stre­sem. Ma wów­czas po­czu­cie, jak­by był ata­ko­wa­ny i mu­siał temu sta­wić czo­ła: uciec lub za­ata­ko­wać. Faza 6. Wy­czer­pa­nie Je­że­li stan prze­cią­że­nia utrzy­mu­je się zbyt dłu­go, czło­wiek wy­czer­pu­je swo­je re­zer­wy ener­ge­tycz­ne i siły obron­ne or­ga­ni­zmu - nie po­tra­fi już od­po­wied­nio re­ago­wać w sy­tu­acji za­gro­że­nia. Ów bio­lo­gicz­ny pro­gram stre­su po­wsta­je wsku­tek ste­ro­wa­ne­go przez mózg, in­ten­syw­ne­go, ale nie­ade­kwat­ne­go do współ­cze­snych wa­run­ków ży­cia, wy­dzie­la­nia hor­mo­nów i ak­ty­wo­wa­nia włó­kien sym­pa­tycz­nych au­to­no­micz­ne­go ukła­du ner­wo­we­go (zob. ta­be­la na s. 15). Dziś nie ży­je­my w ja­ski­niach i nie mu­si­my bro­nić się przed dra­pież­ni­ka­mi. Wy­ma­ga­nia, ja­kie sta­wia nam ży­cie w erze in­for­ma­cyj­nej, rzad­ko an­ga­żu­ją siłę fi­zycz­ną, dużo czę­ściej do­ty­czą umie­jęt­no­ści psy­chicz­nych. W biu­rach firm i kon­cer­nów cza­ją się jed­nak inne stre­so­ry, ta­kie jak: brak cza­su, ko­niecz­ność jed­no­cze­sne­go za­ła­twia­nia wie­lu spraw, ba­ła­gan na biur­ku czy roz­gnie­wa­ny szef. One tak­że po­wo­du­ją stres. Nie­ste­ty ten do­sko­na­ły bio­lo­gicz­ny wzo­rzec re­ago­wa­nia - uru­cha­mia­ny au­to­ma­tycz­nie, gdy po­ja­wia się na­głe nie­bez­pie­czeń­stwo, mo­bi­li­zu­ją­cy do wal­ki lub uciecz­ki - czę­sto za­wo­dzi. Przyj­rzyj­my się sy­tu­acji, w któ­rej nie wy­stę­pu­je żad­ne za­gro­że­nie: dwie oso­by gra­ją w sza­chy. Jed­nak oka­zu­je się, że może ona wy­wo­ły­wać głę­bo­kie sta­ny stre­so­we. W tym przy­pad­ku re­ak­cja cia­ła nie jest ade­kwat­na do sy­tu­acji. Inny przy­kład: kil­ka osób sie­dzi w biu­rze przed mo­ni­to­ra­mi, ude­rza­ją pal­ca­mi w kla­wia­tu­rę. Na­gle jed­na z nich do­sta­je ata­ku sza­łu po nie­opatrz­nym klik­nię­ciu w przy­cisk en­ter - a prze­cież na mo­ni­to­rze po­ja­wił się przez to je­dy­nie nie­wiel­ki ob­ra­zek. Mógł on jed­nak stać się przy­czy­ną ban­kruc­twa fir­my. In­ter­pre­ta­cja wy­da­rzeń, za­sta­na­wia­nie się, co by było, gdy­by się nie uda­ło, wy­wo­łu­je wiel­ki stres. Co wię­cej, w dzi­siej­szych cza­sach nie mo­że­my dać się po­nieść emo­cjom. Mu­si­my wziąć się w garść, prze­łknąć go­rycz i złość, mimo że chcie­li­by­śmy krzy­czeć wnie­bo­gło­sy. Uwię­zio­na ener­gia nie znaj­du­je uj­ścia, po­nie­waż hor­mo­ny stre­su wciąż krą­żą w na­szym or­ga­ni­zmie. Gdy pra­cu­jesz w biu­rze, nie masz moż­li­wo­ści wy­ła­do­wać się fi­zycz­nie, dla­te­go stra­te­gie za­rad­cze i kom­pen­sa­cyj­ne od­gry­wa­ją tak waż­ną rolę w po­dej­ściu do stre­su. Co się dzie­je w sfe­rze fi­zjo­lo­gicz­nej, kie­dy po­ja­wia się stres? Naj­now­sze ba­da­nia fi­zjo­lo­gicz­ne po­twier­dza­ją neu­ro­hor­mo­nal­ną kon­tro­lę ukła­du od­por­no­ścio­we­go. Ozna­cza to, że hor­mo­ny wy­dzie­la­ne przez ko­mór­ki neu­ro­en­do­kry-nowe ukła­du ner­wo­we­go i od­por­no­ścio­we­go mają ogrom­ne zna­cze­nie dla obron­no­ści na­sze­go or­ga­ni­zmu. Dłu­go­trwa­ły stres pro­wa­dzi do im­mu­no­su­pre­sji - nasz układ od­por­no­ścio­wy zo­sta­je osła­bio­ny wsku­tek dzia­ła­nia kor­ty­ko­tro­pi­ny (np. kor­ty­zo­lu), en­dor­fi­ny lub me­ten­ke­fa­li­ny. Ła­twiej za­pa­da­my na cho­ro­by wy­wo­ły­wa­ne przez wi­ru­sy czy bak­te­rie. W ra­zie po­ja­wie­nia się stre­su prze­wle­kłe­go kor­ty­zol uszka­dza ośrod­ko­wy układ ner­wo­wy, cze­go prze­ja­wem jest zmę­cze­nie i de­pre­sja. Dłu­go­trwa­ły stres jest więc w per­spek­ty­wie śred­nio - i dłu­go­ter­mi­no­wej przy­czy­ną wie­lu cho­rób. Naj­now­sze ba­da­nia prze­pro­wa­dzo­ne w wie­lu kra­jach wy­ka­za­ły, że oso­by do­świad­cza­ją­ce ni­skie­go po­zio­mu stre­su żyją dłu­żej niż te na­ra­żo­ne na jego więk­szą daw­kę. Wpływ ukła­du współ­czul­ne­go i przy­współ­czul­ne­go na na­rzą­dy w sy­tu­acjach stre­so­wych Or­gan Układ wspól­czul­ny Układ przy­współ­czul­ny ser­ce przy­spie­sze­nie ak­cji ser­ca spo­wol­nie­nie ak­cji ser­ca na­czy­nia krwio­no­śne wzrost ci­�