Thomas Bernhard (1931-1989) jest uznawany za najwybitniejszego pisarza literatury niemieckojęzycznej. Jest Austriakiem. Za granicą uwielbiany, a wśród rodaków krytykowany za swoją twórczość. Jego powieści nasycone są samotnością, cynizmem i wyniszczającą podróżą w kierunku doskonałości. W Polsce ceniony, chociaż niezbyt popularny, rozpowszechniony dzięki teatralnym adaptacjom oraz wydaniom książkowym wydawnictwa Czytelnik czy W.A.B.
Thomas Bernhard – życiorys
Urodzony 9 lutego 1931 roku w Heerlen w Holandii jako nieślubne dziecko. Dzieciństwo spędził w Wiedniu i Salzburgu, a po ślubie matki w 1936 roku przeniósł się do Bawarii. Uczęszczał do narodowo-socjalistycznej, a następnie katolickiej szkoły z internatem, którą rzucił w 1947 roku, aby zostać kupcem. W 1949 roku trafił do sanatorium, w którym spędził dwa lata, z powodu nieuleczalnej choroby płuc, która towarzyszyła mu do śmierci. Na własne życzenie opuścił sanatorium, aby między 1955-1957 studiować aktorstwo w Mozarteum w Salzburgu. Podejmował się rozmaitych prac, w tym rozwoził piwo, jednak całe życie poświęcił pisaniu, co ułatwiła mu poznana podczas pobytu w sanatorium bogata Hedvig Stavianicek, zapewniając mu niezbędną swobodę twórczą. W 1965 roku na stałe przeprowadził się do Ohlsdorfu. W tym małym miasteczku napisał pełne egzystencjalnego bólu i cierpienia powieści, z charakterystycznymi dla jego protagonistów filozoficznymi dialogami, poczuciem izolacji i krytyką wartości wyznawanych przez jego rodaków.
Trudne relacje Bernahrda z rodzimą Austrią
Trudna tematyka jego pisarstwa (igrająca z tabu) oraz bezkompromisowy język, sprawiły że w Austrii
Bernhard otrzymał przydomek Nestbeschmutzer, który przetłumaczyć można jako osobę kalająca własne gniazdo. Mimo to, w 1968 roku otrzymał austriacką nagrodę narodową, którą skwitował słowami “Wszystko, w porównaniu ze śmiercią, jest farsą”. Kontrowersyjna wypowiedź przyczyniła się do jego sławy, ale i trudności z wydawaniem kolejnych książek czy oskarżeń o zniesławienie.
Thomas Bernhard zmarł 12 lutego 1989 roku w swoim domu w Ohlsdorfie, i został pochowany obok Hedvigi Stavianicek i jej męża. Jego ostatnim życzeniem przed śmiercią było zaprzestanie wydawania sztuk teatralnych na podstawie jego dzieł na terenie Austrii. Kontrowersji nie zabrakło również po śmierci, kiedy to w testamencie zawarł zakaz publikacji jego książek w obrębie granic austriackich, aż do 2059 roku.
Thomas Bernhard na swoim koncie posiada ponad 25 powieści i prawie tyle samo napisanych dramatów. Cześć z nich traktowana jest jako proza autobiograficzna, a zwłaszcza utwory: Suterena, Przyczyna, Chłód, Dziecko i Oddech. Często też role głównych bohaterów Bernhard osadzał uczniami, którzy krytykują i naśmiewają się z austriackich instytucji czy popularnych artystów. W Polsce największą popularnością cieszą się tytuły takie jak: Wymazywanie. Rozpad, Beton, Korekta i
Wyjadacze. Z kolei na deskach naszych teatrów mogliśmy zobaczyć adaptację Kalkwerku i Immanuela w reżyserii Krystiana Lupy, a także Siłę Przyzwyczajenia i Rodzeństwo.
