Antoni Libera to polski prozaik, eseista, tłumacz oraz reżyser teatralny. Jest znawcą twórczości Samuela Becketta.
Antoni Libera przełożył i wydał wszystkie dzieła dramatyczne tego autora, część utworów w formie prozy, wiersze oraz eseje. Sztukami Becketta zajmuje się również jako reżyser, wystawiając je w Polsce i za granicą. Tłumaczył również Oskara Wilde’a, Sofoklesa, Szekspira i Friedricha Hölderlina. Przekłada też libretta operowe. W latach 1988-1993
Antoni Libera współredagował czasopismo
Puls, następnie od 1996 do 2001 roku był kierownikiem literackim w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Obecnie jest członkiem PEN Clubu oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i amerykańskiego Samuel Beckett Society. Ma na koncie wiele prestiżowych nagród.
Antoni Libera – początki kariery
Antoni Libera to syn historyka literatury Zdzisława Libery. Urodził się 19 kwietnia 1949 roku w Warszawie. W 1972 ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Dwanaście lat później uzyskał tytuł doktora w Polskiej Akademii Nauk. Był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników oraz Komitetu Samoobrony Społecznej KOR.
Antoni Libera racę redaktora rozpoczął w 1988 roku w czasopiśmie
Puls. Później pełnił funkcję kierownika literackiego w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Jest znawcą twórczości Samuela Becketta, przez samego pisarza nazywany jego wschodnioeuropejskim ambasadorem.
Antoni Libera przetłumaczył wszystkie sztuki teatralne Becketa oraz sporą część jego twórczości z pozostałych gatunków. Wiele z tych przekładów, zwłaszcza krótszych, miało premierę na łamach miesięcznika
Dialog, z którym
Antoni Libera systematycznie współpracuje.
Znawca dzieł Becketta – Antoni Libera
Od lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku
Antoni Libera angażował się w przygotowanie prawie każdego wydania pism Becketta. Wysoką wartość tych prac edytorskich zapewniał świetny warsztat pisarski Libery oraz jego osobiste kontakty i żywa korespondencja z irlandzkim noblistą.
Antoni Libera reżyserował liczne sztuki Becketa, nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Ma w dorobku około trzydziestu inscenizacji, w których występowali tak wybitni aktorzy, jak Maja Komorowska, Zbigniew Zamachowski, Adam Ferency, Zbigniew Zapasiewicz czy Tadeusz Łomnicki. Sam Libera jest autorem jednoaktówki pod tytułem
Eastern Promises, napisanej na zamówienie Royal Court Theatre w Londynie. W polskiej wersji nosi ona tytuł
Czy Europa musi zginąć?.
Antoni Libera jest laureatem Nagrody Specjalnej Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich, a także Nagrody Funduszu Literatury przy Ministerstwie Kultury i Sztuki za przekład dzieł dramatycznych Becketta. Obie uzyskał w 1989 roku. W 2005 otrzymał Nagrodę Literatury na Świecie za tłumaczenie prozy Becketta
Molloy i cztery nowele.
Madame – Antoni Libera. Jedyna taka książka fabularna
W 1998 roku
Antoni Libera wydał swój a pierwszą książkę fabularną pod tytułem
Madame. Opowiada ona o miłości nad wiek inteligentnego ucznia do jego nauczycielki języka francuskiego. Akcja została umieszczona w przaśnych realiach Polski Ludowej. Brzmi jak opis jednego z wielu trudnych i ckliwych romansów, jednak za sprawą fenomenalnie wykreowanych przez autora postaci trzeba przyznać, że w żadnym wypadku nie da się nazwać tej książki przeciętną lub przewidywalną. Ona jest elegancką i wyniosłą kobietą, niosącą za sobą bagaż historii rodzinnej. On jest inteligentny, obdarzony wielką kulturą literacką, momentami wręcz przerafinowany, obdarzony licznymi talentami, w tym muzycznym i aktorskim. Chłopak próbuje uwieść nauczycielkę, zbierając o niej informacje i wplatając je w obowiązkowe dialogi czy dwudziestostronicowe wypracowania, a także wprowadzając flirt za pomocą cytatów. Powieść, którą wydał
Antoni Libera, otrzymała główną nagrodę w konkursie na powieść Wydawnictwa Znak, którego jury przedstawiało się w składzie Jan Błoński, Olga Tokarczuk, Paweł Huelle, Jerzy Jarzębski i Czesław Apiecionek. Książka została przetłumaczona na kilkanaście języków i dotarła do finału IMPAC Dublin Literary Award w 2002 roku.
Antoni Libera – książki
Poza wspaniałą
Madame Antoni Libera wydał jedynie jedną książkę fabularną. Nosi ona tytuł
Niech się panu darzy. Łączy ona trzy nowele, stanowiące mieszankę sensacji, tajemnicy i melancholii, tworząc jednolity tryptyk. Trzy losy ludzkie, trzy elektryzujące historie, dla których wspólna jest zagadka Czasu, Przypadku i Przeznaczenia. Pozostałe
książki Antoniego Libery zaliczają się głównie do eseistyki. Wyróżnia się spośród nich pozycja
Godot i jego cień, która stanowi swoistą krzyżówkę autobiografii z esejem. Książka ta dopełnia cykl, poświęcony twórczości Samuela Becketta. Dowiemy się z niej, dlaczego autorowi stał się tak bliski akurat Beckett, począwszy od obejrzenia spektaklu w wieku ośmiu lat. W roku 2010 książka znalazła się w finale Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, była też nominowana do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. Ponadto została nominowana do szwajcarskiej Nagrody Literackiej im. Jana Michalskiego. Jest to pierwsza polska książka, która znalazła się w finale tej Nagrody.
