Igor Newerly, znany także jako
Igor Abramow czy
Igor Abramow–Newerly, urodził się 24 marca 1903 roku w Zwierzyńcu. Jest to polski prozaik, autor dłuższych i krótszych prac literackich. Ojciec Newerlego — Mikołaj Abramow — szybko umiera i jego matka wkrótce postanawia ponownie wyjść za mąż. Od 1911 do 1915 jego rodzina mieszka w koszarach w Jabłonnie, gdzie w wypadku Igor traci prawą nogę. Pomimo kalectwa, prowadzi jednak dalej aktywny tryb życia, choć jest zmuszony chodzić z protezą. Ze względu na zbliżającą się armię niemiecką, jego rodzina ewakuuje się w głąb Rosji. Newerly spędza młode lata w Penzie, Saratowie i Kijowie, gdzie studiuje później prawo. W 1923 zostaje po raz pierwszy, a za nim wkrótce i po raz drugi aresztowany przez NKWD, wskutek czego w 1924 ucieka do Polski i, po krótkim uwięzieniu w Ostrogu nad Horyniem, przenosi się do Warszawy. Od 1928 do 1932 studiuje na wydziale nauk społecznych i politycznych Wolnej Wszechnicy Polskiej. W tym czasie jest też redaktorem tygodnika “WoTuM — Wolna Trybuna Młodych” i pisze powieść “Nurt pod chłopskim brzegiem”, która ostatecznie zostaje zaginiona. Po wybuchu II wojny światowej, Newerly zmienia kwalifikację na szklarza i stolarza. W 1942 otwiera Spółdzielnię Pracy Stolarsko-Zabawkarskiej. W tym czasie prowadzi też działalność konspiracyjną. Zostaje aresztowany przez gestapo w 1943 i osadzony na Pawiaku. Niedługo później trafia na Majdanek, skąd, po likwidacji obozu, w Auschwitz i w 1944 — do Sachsenhausen-Oranienburg i wkrótce do Bergen-Belsen. W 1945 wraca do Polski i podejmuje działalność wychowawczo-społeczną. Pracuje w Robotniczym Towarzystwie Przyjaciół Dzieci i jest redaktorem młodzieżowego pisma “Świata Przygód”. Dopiero w 1948 roku debiutuje jako pisarz. Wtedy ukazuje się jego powieść “
Chłopiec z Salskich stepów”, która ma charakter
biograficzny. Po publikacji innej książki, “
Archipelag Ludzi Odzyskanych”, Newerly pisze dość ważne dzieło — “
Pamiątka z Celulozy”, które jest jednym z przykładów literatury socrealizmu. Wydawana jest najpierw w latach 1951–1952 w czasopiśmie “Twórczość”, a później w 1952 — całościowo. Newerly pisze wiele innych powieści, lecz jego ostatnia — “
Zostało z uczty bogów” (1986) — świetnie domyka przemianę poglądów swojego autora. Utwór przez wiele lat nie jest wydawany w Polsce, tylko w wydaniach emigracyjnych. Dało się też dostać egzemplarz w drugim obiegu. Igor Newerly umiera w 1987 roku w Warszawie.
Newerly i dzieła stworzone dzięki doświadczeniu
Swoją pierwszą powieść Newerly pisze w wieku 45 lat. Jest doświadczonym zyciowo mężczyzną i w “Chłopcu z Salskich Stepów” przedstawia wydarzenia, które bohater faktycznie sam przeżył. Najpierw jego debiut powstawał jako
powieść radiowa, wydawana po jednym odcinku i czytana przez Zbigniewa Świętochowskiego. Trochę później, w 1948, ukazuje się drukiem w całości. Bohaterem historii jest przyjaciel Newerlego z obozu na Majdanku, Włodzimierz Diergaczow. Dwa lata później Newerly pisze “Archipelag Ludzi Odzyskanych”, który też ma swoją wersję radiową. Jest to powieść na podstawie własnego doświadczenia autora, który spędził trzy miesiąca pracując w domu dziecka w Bartoszycach, nie zdradzając zamiarów napisania książki. Na powstanie “Archipelagu” pewną miarą przyczyniła się podróż twórcy po Warmii i Mazurach.
