Marcel Proust ostatnie trzy lata życia spędził w sypialni, w dzień śpiąc, w nocy pisząc. W ten sposób dokończył dzieło swojego życia, W poszukiwaniu straconego czasu. Książkę wydał za własne pieniądze, odpowiednio ją uprzednio reklamując. Można by rzec, że żyjący na przełomie XIX i XX wieku pisarz był prekursorem self publishingu.
Proust życiorys
Marcel Proust urodził się 10 lipca 1871 w dzielnicy Paryża, Auteuil. Achille Adrien Proust, jego ojciec, był lekarzem i epidemiologiem, autorem wielu książek z dziedziny medycyny. Niezwykle oczytana matka Marcela, Jeanne Clemence Weil pochodziła z bogatej rodziny żydowskiej. Mały Marcel, który miał też brata Roberta, był chorowity, cierpiał na astmę. Mimo tego, ojciec wysłał go do wojska.
Proust jednak żołnierzem nie został. Przez astmę nie sprawdził się też w żadnym innym zawodzie. Na szczęście, dzięki bogactwu rodziców pracować nie musiał. Zresztą dość szybko odziedziczył część ich majątku, bo tata Prousta zmarł w 1903 r., a mama w 1905 r. Marcel do końca życia nie wyprowadził się z ich mieszkania. Swojej rodziny nie założył, gdyż był homoseksualistą. Spotykał się m.in. z Reynaldo Hahnem, kompozytorem, dyrygentem i krytykiem muzycznym.
Marcel Proust napisał w jednym z listów, że kochał go prawie tak mocno, jak matkę.
Marcel Proust – poszukiwacz straconego czasu
Marcel Proust książki pisał od lat szkolnych, choć jego ojciec nie podzielał tej pasji. Cóż z tego, skoro pisarz uważał, że wszystko oprócz literatury i filozofii jest stratą czasu. Interesowały go poglądy na temat roli artysty w społeczeństwie, przetłumaczył z pomocą mamy kilka dzieł angielskiego
pisarza Johna Ruskina. Na twórczość Prousta wpływ mieli również:
Fiodor Dostojewski,
Lew Tołstoj, Saint Simon, Montaigne,
Flaubert czy
Stendhal. Naśladował ich twórczość w swoich pastiszach, które publikował w literackich periodykach. Napisał m.in. szkice krytyczne, stanowiące polemikę z francuskim krytykiem literackim Charles'em Augustinem Sainte-Beuve'em. W tym czasie
Proust pracował też nad swoją powieścią. W poszukiwaniu straconego czasu pisał głównie nocami, gdyż cierpiał na bezsenność. Książka składa się z siedmiu części i liczy ok. 4.000 stron. To zapis wspomnień 40-letniego Marcela, a dzieło zawiera wiele elementów autobiograficznych. Poszczególne tomy powieści mają tytuły:
W stronę Swanna,
W cieniu zakwitających dziewcząt (lub W cieniu rozkwitających dziewcząt),
Strona Guermantes,
Sodoma i Gomora,
Uwięziona,
Utracona (lub
Nie ma Albertyny),
Czas odnaleziony.
Proust płacił za recenzje
W poszukiwaniu straconego czasu jest dziełem trudnym w odbiorze. Zaprawiony w literackich bojach czytelnik nie będzie miał z nim problemów, ale przeciętny odbiorca może się w gąszczu fabuły zagubić. Powieść przypomina konstrukcyjnie katedrę gotycką, gdzie każda najmniejsza część jest powiązana z resztą. Każdy z ok. 200 bohaterów książki łączy się w jakiś sposób z głównym jej bohaterem. Gdy
Proust napisał powieść, żaden z wydawców nie chciał jej wydać. W końcu pisarz sam zapłacił za jej publikację. Pierwszy tom W poszukiwaniu straconego czasu ukazał się w 1913 r. w wydawnictwie Grasseta. Podobno
Marcel Proust płacił za pochlebne recenzje dotyczące
W stronę Swanna, które publikowane były w gazetach. Rok później to samo wydawnictwo opublikowało drugą część powieści. Książka zdobyła uznanie i za jej pozytywne recenzje
Proust już nie musiał wynagradzać innych. Kolejne części cyklu wydawała większa firma – Editions Gallimard. Do ostatnich tomów Proust nie zdążył zrobić poprawek. Astma zaatakowała go ze zdwojoną siłą. Ostatnie trzy lata życia nie wychodził z domu. Pisarz zmarł 18 listopada 1922 r. w Paryżu.
