Rainer Maria Rilke to prekursor egzystencjalizmu i reprezentant liryki symbolicznej. W swych poezjach zgłębiał tajemnice wolności, miłości, śmierci, trwania, cierpienia… Jest drugim po
Goethem najczęściej czytanym niemieckojęzycznym poetą na świecie. W dzieciństwie, po śmierci starszej siostry, traktowany był przez matkę jak dziewczynka. Wytworzyło to u niego ambiwalentny stosunek do kobiet – ubóstwiał je, ale i trzymał się od nich z daleka.
Rainer Maria Rilke – życiorys
Rainer Maria Rilke, a właściwie Rene Karl Wilhelm Johann Josef Maria Rilke urodził się 4 grudnia 1875 r. w Pradze. Ojciec (Josef Rilke), niespełniony wojskowy, pracował na kolei. Z żoną, Sophią Entz nie potrafił dojść do porozumienia. Małżonkowie rozwiedli się, gdy chłopczyk miał 9 lat. Zmuszony przez ojca, Rene zaczął naukę w szkole wojskowej. Opuścił ją po 5 latach z pomocą wuja, który zauważył w młodzieńcu inny, literacki talent.
Rilke od 1895 r. na Uniwersytecie Karola w Pradze studiował literaturoznawstwo i estetykę. Historii sztuki i filozofii uczył się w Monachium. Tam w 1897 r. poznał Louise Andreas-Salome, rosyjską rzeźbiarkę, z którą nawiązał płomienny romans. Wtedy to poeta, bo w tym okresie
Rilke tworzył już wiersze, zmienił imię z Rene na Rainer. Choć po kilku latach rozstał się z Louise, w przyjaźni pozostali do końca życia.
Rilke obywatelem świata
Ten austriacki poeta, prozaik i eseista dużo podróżował. Był we Francji, Włoszech, Hiszpanii, Rosji, krajach skandynawskich, Afryce. Poznał
Lwa Tołstoja, którego twórczość wywarła wpływ na jego teksty. Później równie silne wrażenie na poecie zrobił francuski rzeźbiarz August Rodin. W 1901 r.
Rilke ożenił się z rzeź¬biar¬ką Klarą We¬sthoff. Mieli córkę Ruth. Ale
Rilke nie był chyba z nimi szczególnie związany, bo opuścił rodzinę i wyjechał do Paryża, gdzie mieszkał w latach 1902-1914. W dalszym ciągu często podróżował, szukając środków utrzymania. Pisał wtedy monografie, wydał też zbiory wierszy Księga obrazów (1902 r.) i Księga godzin (1905 r.).
Rainer Maria Rilke książki pisał systematycznie na początku XX wieku. Wtedy ukazały się: Poezje nowe (1907 r.), Poezji nowych część wtóra (1908 r.), 2 epitafia
Requiem, Życie Maryi (poemat, 1913 r.), a także
Zapiski Malte Lauridsa Brigge (1910 r.). Ta ostatnia pozycja to autobiograficzna powieść Rilkego, zapowiadająca nurt egzystencjalny w literaturze. Czas I wojny światowej był dla austriackiego artysty okresem niemocy twórczej. W 1919 r. udał się do Szwajcarii, gdzie zaczął tworzyć swoje największe dzieło
Elegie duinejskie (1923 r.), w których próbował przezwyciężyć lęk przed śmiercią. Innym arcydziełem poety były
Sonety do Orfeusza (1923 r.), opiewające zwycięstwo życia nad śmiercią.
Rainer Maria Rilke – samotny wśród ludzi
Tematykę samotności poruszał artysta w wielu swoich utworach. Pisał: "Ważne jest przecież tylko to: samotność, wielka wewnętrzna samotność". Zauważał i opisywał lęki współczesnych mu ludzi, a czynił to w tak wysublimowany sposób, że wywarł wpływ na kolejne pokolenia twórców, w tym polskich:
Stanisława Lema, Mieczysława Jastruna, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Grochowiaka, Brunona Schulza, Zbigniewa Herberta,
Julię Hartwig, Stanisława Barańczaka, Artura Międzyrzeckiego czy Adama Zagajewskiego. Znaczący element spuścizny poety, poza lirykami i utworami prozatorskimi, stanowią również listy, które pisał do żony. Powstało ich ok. 10 tysięcy, a
Rilke pisał je w latach 1900-1925. Od 1923 r.
Rainer Maria Rilke zaczął ciężko chorować. Krótko przed śmiercią rozpoznano u niego białaczkę. Poeta zmarł 29 grudnia 1926 r. w szwajcarskim sanatorium Valmont.
