Zabawka Boga Audiobook CD Audio

wy­kła­dach i ćwi­cze­niach z fi­lo­zo­fii. Py­tał, dys­ku­to­wał, sta­wiał wła­sne tezy i nie ule­ga­ło wąt­pli­wo­ści, że fi­lo­zo­fia, a jesz­cze bar­dziej mi­sty­ka, fa­scy­no­wa­ły go. Ostat­ni raz spo­tka­li­śmy się we wrze­śniu 1974 roku na ka­to­wic­kiej uli­cy. Po­wie­dział mi wte­dy, że prze­no­si się na Ka­to­lic­ki Uni­wer­sy­tet Lu­bel­ski. Zmie­nił tam kie­ru­nek stu­diów i ukoń­czył psy­cho­lo­gię. Po­tem pra­co­wał jako wy­cho­waw­ca w do­mach dziec­ka i po­rad­niach dla al­ko­ho­li­ków. Po kil­ku la­tach wy­je­chał do Związ­ku So­wiec­kie­go. Tam za­fa­scy­no­wa­ło go pra­wo­sła­wie, na któ­re wkrót­ce prze­szedł. Ale taki ak­tyw­ny mi­styk, wier­ny wy­znaw­ca Chry­stu­sa i na do­da­tek Po­lak, nie pa­so­wał so­wiec­kim wła­dzom. Na­ka­za­li mu wy­je­chać. Jed­nak za­miast wró­cić do Pol­ski, uciekł do Tur­cji. Stam­tąd prze­do­stał się do Gre­cji i po dłu­gich sta­ra­niach wstą­pił do Es­fig­me­nu, jed­ne­go z klasz­to­rów na słyn­nym pół­wy­spie Świę­ta Góra, zwa­nym też Athos od naj­wyż­sze­go szczy­tu. Tam za­jął się stu­dio­wa­niem sta­rych ksiąg i rę­ko­pi­sów, co­raz głę­biej do­świad­cza­jąc mi­stycz­nej wię­zi z Bo­giem. List An­drze­ja Klasz­tor Es­fig­me­nu na pół­wy­spie Athos w Gre­cji Mni­si, miesz­kań­cy zbu­do­wa­ne­go w je­de­na­stym stu­le­ciu klasz­to­ru, od 1972 roku po­zo­sta­wa­li w kon­flik­cie z Pa­triar­cha­tem Kon­stan­ty­no­po­la. Tym zde­cy­do­wa­nym tra­dy­cjo­na­li­stom nie po­do­ba­ły się pró­by uno­wo­cze­śnia­nia Cer­kwi i ro­sną­ca po­pu­lar­ność ru­chu eku­me­nicz­ne­go. An­drzej sta­nął po stro­nie bra­ci; jego mi­stycz­na du­sza też wo­la­ła bo­ga­te w du­cho­we i ta­jem­ni­cze tre­ści ob­rzę­dy. Na­pi­sał mi wte­dy, że im bar­dziej Ko­ściół się uno­wo­cze­śnia, tym bar­dziej od­cho­dzi od swych źró­deł. Szyb­ko zy­skał sym­pa­tię bra­ci, któ­rzy do­strze­gli w nim uczo­ne­go, my­śli­cie­la i chro­ni­li go przed bie­żą­cy­mi kon­flik­ta­mi. A buj­na wy­obraź­nia An­drze­ja co­raz bar­dziej zbli­ża­ła go do mi­sty­cy­zmu cza­sów Chry­stu­sa. Wresz­cie, by zna­leźć się bli­żej miejsc Je­zu­so­wych, po­sta­no­wił prze­nieść się do klasz­to­ru św. Ka­ta­rzy­ny na Sy­na­ju. Nie było to trud­ne. Klasz­tor na­le­ży do pra­wo­sław­nych Gre­ków i więk­szość tam­tej­szych mni­chów wy­wo­dzi się z góry Athos. Taka pro­tek­cja po­zwo­li­ła mu szyb­ko uzy­skać przy­ję­cie. We wrze­śniu 1995 roku opu­ścił czter­dzie­stu trzech bra­ci z Es­fig­me­nu i po­je­chał do Egip­tu. Zna­lazł się w jed­nym z naj­waż­niej­szych dla wie­lu re­li­gii miejsc - u stóp góry Sy­naj, na­zy­wa­nej też Górą Moj­że­sza, gdzie Bóg, jak gło­si Sta­ry Te­sta­ment, prze­ka­zał Moj­że­szo­wi dzie­sięć przy­ka­zań w po­sta­ci ka­mien­nych ta­blic, któ­re póź­niej zło­żo­no w skrzy­ni, na­zwa­nej Arką Przy­mie­rza. Za fur­tą klasz­to­ru Świę­tej Ka­ta­rzy­ny An­drzej od­na­lazł spo­kój i sku­pie­nie. Całe dnie spę­dzał w bi­blio­te­ce, gdzie stu­dio­wał sta­ro­dru­ki i ma­nu­skryp­ty. Był w do­brym miej­scu, w naj­star­szym czyn­nym klasz­to­rze chrze­ści­jań­skim na świe­cie. Czy­tał, my­ślał, ana­li­zo­wał, i z każ­dym dniem ro­sło w nim prze­ko­na­nie, że współ­cze­sny Ko­ściół od­cho­dzi zbyt da­le­ko od Chry­stu­sa, że wpro­wa­dza­ne przez so­bo­ry zmia­ny od­da­la­ją go od sed­na Chry­stu­so­wej na­uki. Chrze­ści­jań­stwo współ­cze­sne nie jest chrze­ści­jań­stwem Je­zu­sa - stwier­dzał w li­ście. Trzy lata póź­niej, wcze­sną wio­sną 1998 roku, zmie­rza­li­śmy z Wan­dą z Góry Moj­że­sza w kie­run­ku klasz­to­ru. Po noc­nej wę­drów­ce do­tar­li­śmy na szczyt w pro­mie­niach wscho­dzą­ce­go słoń­ca. Po­tem scho­dzi­li­śmy po 3750 ka­mien­nych stop­niach, wy­ku­tych przed wie­ka­mi przez pew­ne­go mni­cha, jako za­dość­uczy­nie­nie za po­peł­nio­ną zbrod­nię. Wo­kół roz­ta­czał się wi­dok skal­nych zbo­czy nie­mal zu­peł­nie po­zba­wio­nych ro­ślin­no­ści. W dole u ich stóp po­ja­wił się klasz­tor. Wy­glą­dał im­po­nu­ją­co. Po go­dzi­nie wcho­dzi­li­śmy przez bocz­ną furt­kę. Tak jak kie­dyś uczy­nił to An­drzej, po­de­szli­śmy do krze­wu go­re­ją­ce­go1, po­tem do stud­ni Moj­że­sza, po­ło­żo­nej po pra­wej stro­nie fur­ty. Na koń­cu wstą­pi­li­śmy do ba­zy­li­ki. Do gło­wy mi nie przy­szło, że któ­ryś z mo­dlą­cych się za­kon­ni­ków to mój ko­le­ga ze stu­diów. Ale może An­drzej sie­dział wte­dy nad sta­rą księ­gą w bi­blio­te­ce? Szko­da, że nie spo­tka­li­śmy się wów­czas. Być może dziś by­ło­by ła­twiej roz­szy­fro­wać za­gad­kę, któ­rą nam prze­ka­zał? An­drzej spę­dził w klasz­to­rze św. Ka­ta­rzy­ny nie­speł­na dzie­sięć lat. W mar­cu 2005 roku za­rzu­cił si­za­lo­wy wo­rek na ra­mię i opu­ścił mo­na­styr. Krót­ki czas spę­dził w ja­kimś kop­tyj­skim ko­ście­le, a po­tem wy­ru­szył do Etio­pii. Po pię­ciu mie­sią­cach był w La­li­be­li, nie­zwy­kłym ośrod­ku chrze­ści­jań­stwa w pół­noc­nej Etio­pii. Pi­sze w li­ście: Do­pie­ro tu­taj zo­ba­czy­łem praw­dzi­wych wy­znaw­ców Chry­stu­sa. Je­śli chcesz zo­ba­czyć, jak mo­dlił się Je­zus, jak mo­dli­li się jego ucznio­wie i pierw­si wy­znaw­cy, mu­sisz przy­je­chać do Etio­pii, do La­li­be­li. Tu­taj zna­la­złem to, cze­go szu­ka­łem całe ży­cie. Tu­taj już po­zo­sta­nę. Tymi sło­wa­mi za­koń­czył pierw­szą część li­stu. Dru­ga część brzmia­ła na­stę­pu­ją­co: A te­raz pra­gnę prze­ka­zać Ci ta­jem­ni­cę, któ­ra gnę­bi mnie od dwóch lat. Je­śli za­głę­bisz się w nią i roz­wią­żesz za­gad­kę, być może od­naj­dziesz skarb. Był­by to skarb o nie­wy­obra­żal­nej war­to­ści, za­rów­no dla Cie­bie, jak i ca­łej ludz­ko­ści. Stał­by się sen­sa­cją re­li­gij­ną, hi­sto­rycz­ną i na­uko­wą na ska­lę świa­to­wą. Czy­taj uważ­nie. Po­nad dwa lata temu spo­tka­łem w La­li­be­li ojca Fru­men­cju­sza. Prze­kro­czył już sie­dem­dzie­siąt­kę, a lu­dzie ży­ją­cy w tu­tej­szych wa­run­kach to w tym wie­ku star­cy. Znał kil­ka­na­ście ję­zy­ków, w tym ła­ci­nę. Miał fe­no­me­nal­ną pa­mięć. Kie­dy raz coś prze­czy­tał, po­tra­fił to po­wtó­rzyć sło­wo w sło­wo. Z nie­wia­ry­god­ną ła­two­ścią uczył się ję­zy­ków ob­cych. Po pół roku cał­kiem do­brze mó­wił po pol­sku. Za­przy­jaź­ni­li­śmy się. Opo­wie­dział mi hi­sto­rię, któ­ra przy­da­rzy­ła mu się w mło­do­ści. Otóż w wie­ku trzy­dzie­stu lat zna­lazł się we Fran­cji, gdzie prze­by­wał w cy­ster­skich klasz­to­rach, mię­dzy in­ny­mi w opac­twie S?na­nque. Stu­dio­wał sta­ro­dru­ki i któ­re­goś dnia w księ­dze z koń­ca XII wie­ku, po­świę­co­nej rol­nic­twu i upra­wie ziół, zna­lazł ła­ciń­ski rę­ko­pis. Był on dzie­łem nie­ja­kie­go Raj­mun­da, tem­pla­riu­sza i cy­ster­sa, i po­cho­dził z 1223 roku. Ów Raj­mund pi­sał, że przed wie­lu laty, gdy prze­by­wał w Je­ro­zo­li­mie, po­znał mło­de­go kró­la La­li­be­lę z Etio­pii. Król, wy­gna­ny przez bra­ta z kra­ju, pró­bo­wał po­zy­skać so­jusz­ni­ków, któ­rzy po­mo­gli­by mu w wal­ce z bra­tem - stąd jego kon­tak­ty z tem­pla­riu­sza­mi. Szyb­ko za­przy­jaź­nił się z Raj­mun­dem, któ­ry naj­pierw dłu­go prze­by­wał w Da­masz­ku, ale czę­sto po­dró­żo­wał do Je­ro­zo­li­my, gdzie w koń­cu za­miesz­kał na sta­łe w są­siedz­twie mło­de­go kró­la. Pod­czas po­rząd­ko­wa­nia sta­re­go domu, w któ­rym miesz­kał król, zna­leź­li małą, drew­nia­ną skrzyn­kę. W środ­ku znaj­do­wał się pe­wien przed­miot oraz rę­ko­pis po­cho­dzą­cy z koń­ca I wie­ku. Jego au­tor, nie­ja­ki Al­fe­usz, opi­sy­wał, jak wszedł w po­sia­da­nie owe­go skar­bu. Król La­li­be­la i tem­pla­riusz Raj­mund usta­li­li, że przez ja­kiś czas za­cho­wa­ją od­kry­cie w ta­jem­ni­cy. Wie­le lat póź­niej Raj­mund spi­sał po ła­ci­nie hi­sto­rię od­na­le­zie­nia skrzyn­ki oraz swo­je losy. Pi­smo wło­żył do skrzyn­ki, w któ­rej był już list Al­fe­usza, a tę ukrył w bez­piecz­nym miej­scu. Po­tem wszyst­ko opi­sał raz jesz­cze i ten dru­gi opis wło­żył do księ­gi o rol­nic­twie i zio­łach. Wła­śnie w niej, po po­nad sied­miu wie­kach, w po­ło­wie lat sześć­dzie­sią­tych ubie­głe­go stu­le­cia, od­na­lazł go Fru­men­cjusz. Ani mój kiep­ski stan zdro­wia, ani moż­li­wo­ści fi­nan­so­we - wła­ści­wie żyję bez pie­nię­dzy, nie są mi zresz­tą po­trzeb­ne - nie po­zwa­la­ją na drą­że­nie tej ta­jem­ni­cy. Wy­da­je mi się jed­nak, że Ty mógł­byś pod­jąć taką pró­bę. Są­dzę, że masz szan­sę na od­na­le­zie­nie skrzyn­ki i jej nie­zwy­kłej za­war­to­ści. Tym bar­dziej, że Fru­men­cjusz po­wie­dział mi wię­cej, niż tu na­pi­sa­łem. Wiem, jaki przed­miot jest w skrzyn­ce i za­pew­niam Cię, że to skarb o nie­wy­obra­żal­nej war­to­ści. Bez­cen­ne są też pi­sma Al­fe­usza i Raj­mun­da. Wresz­cie, co naj­waż­niej­sze, znam <> do szy­fru, któ­re­go od­gad­nię­cie może za­pro­wa­dzić do miej­sca ukry­cia skrzyn­ki. Raj­mund, jak to mie­li w zwy­cza­ju tem­pla­riu­sze, nie wska­zał wprost, gdzie ją scho­wał, ale po­zo­sta­wił ów <>, któ­ry może do­pro­wa­dzić w to miej­sce. Nie prze­ka­zu­ję Ci jed­nak tych in­for­ma­cji, bo nie wiem, czy po­dej­miesz się za­da­nia. Mu­szę mieć do­wód, że się zde­cy­do­wa­łeś. Bę­dzie nim wy­jazd do klasz­to­ru św. Ka­ta­rzy­ny na Sy­na­ju. Jesz­cze przed śmier­cią Fru­men­cju­sza za­pi­sa­łem każ­dy szcze­gół, któ­ry mi prze­ka­zał. Więk­szość Ci tu opi­sa­łem, ale dwie naj­waż­niej­sze in­for­ma­cje zo­sta­wi­łem w za­la­ko­wa­nej ko­per­cie bra­tu Mak­sy­mo­wi z klasz­to­ru św. Ka­ta­rzy­ny, któ­ry od­wie­dził mnie w ubie­głym roku w Etio­pii. Wrę­czy­łem mu tak­że ka­wa­łek urwa­nej kar­tecz­ki z moim pod­pi­sem i po­wie­dzia­łem, że ma wy­dać ko­per­tę oso­bie, któ­ra do­star­czy dru­gą, pa­su­ją­cą część kart­ki z za­pi­sa­ną dys­po­zy­cją dla nie­go i moim pod­pi­sem. Tę dru­gą część kart­ki znaj­dziesz w tej ko­per­cie. Je­śli po­dej­miesz wy­zwa­nie, nie pró­buj dro­gi na skró­ty, bo za­pro­wa­dzi Cię na ma­now­ce. Wie­rzę, że stać Cię na roz­szy­fro­wa­nie ta­jem­ni­cy i od­na­le­zie­nie skrzyn­ki, je­śli ona jesz­cze ist­nie­je. I pro­szę - nie szu­kaj mnie, szu­kaj tej skrzy­necz­ki. To za­pew­ne mój ostat­ni list do Cie­bie. Praw­do­po­dob­nie nig­dy się już nie zo­ba­czy­my. Wspo­mi­nam mile na­sze noc­ne roz­mo­wy. By­łeś moim je­dy­nym przy­ja­cie­lem <>. Niech Cię Bóg pro­wa­dzi. An­drzej. Ko­lej­ny raz prze­czy­ta­łem list. By­łem co­raz bar­dziej pod­eks­cy­to­wa­ny. Go­rącz­ko­wo szu­ka­łem w ko­per­cie kar­tecz­ki dla bra­ta Mak­sy­ma. Nie było jej nig­dzie. Może gdzieś się pod­kle­iła? Wresz­cie zna­la­złem - mia­ła ko­lor ko­per­ty i wsu­nę­ła się w sam jej róg. Dla­te­go tak trud­no było ją za­uwa­żyć. A może An­drzej wło­żył ją tam ce­lo­wo? Na krzy­wo urwa­nym ka­wał­ku pa­pie­ru były ja­kieś frag­men­ty zdań po grec­ku i pod­pis An­drze­ja. Po prze­tłu­ma­cze­niu brzmia­ły: ,,Bra­cie Mak­sy­ zde­po­no­wa­ dru­giej czę­ś". Ko­lej­na za­gad­ka An­drze­ja, któ­rej nie moż­na roz­wią­zać bez frag­men­tu kart­ki, od­da­ne­go w ręce ta­jem­ni­cze­go bra­ta Mak­sy­ma. Rozdział II Klasztor św. Katarzyny, Synaj, maj 2010 r. ASFALT skoń­czył się i te­raz te­re­no­wa to­yo­ta pod­ska­ku­je na wy­bo­jach szu­tro­wej dro­gi. Wo­kół skal­ne wzgó­rza Bia­łej Do­li­ny, pu­styn­ne pia­chy i ska­ły. Pra­wie żad­nej ro­ślin­no­ści, tyl­ko żół­te, czer­wo­na­we i bia­łe ska­ły oraz pia­sek. Ta­kie jest wnę­trze Sy­na­ju. Wy­ru­szy­li­śmy z Szarm-el-Sze­ik wcze­snym ran­kiem, by przed po­łu­dniem do­trzeć do klasz­to­ru, bo póź­niej tu­ry­stów nie wpusz­cza­ją. Ah­med, nasz kie­row­ca, twier­dzi, że do­je­dzie­my za dwie i pół go­dzi­ny. Do­cho­dzi dzie­sią­ta. - Już pra­wie je­ste­śmy - mówi - za dzie­sięć mi­nut bę­dzie­my na miej­scu. Uwa­żaj­cie przy zwie­dza­niu. Nie za­pusz­czaj­cie się poza uczęsz­cza­ne szla­ki. W tych oko­li­cach po­zo­sta­ło wie­le min z cza­sów woj­ny z Izra­elem. Klasz­tor po­ło­żo­ny na wy­so­ko­ści 1570 me­trów, wśród ska­li­stych gór, ma dłu­gą hi­sto­rię. Jego po­cząt­ki się­ga­ją IV wie­ku po Chry­stu­sie. Ale miej­sce, gdzie po­wstał, było świad­kiem nie­zwy­kłych wy­da­rzeń dużo wcze­śniej. Bi­blia wspo­mi­na, że obok, na gó­rze Sy­naj, zwa­nej dziś Górą Moj­że­sza, Bóg wrę­czył Moj­że­szo­wi dwie ka­mien­ne ta­bli­ce z dzie­się­cior­giem przy­ka­zań, a tu, gdzie dziś stoi klasz­tor, Moj­żesz po raz pierw­szy zo­ba­czył Boga, któ­ry ob­ja­wił mu się pod po­sta­cią krze­wu go­re­ją­ce­go i na­ka­zał wy­pro­wa­dzić lud izra­el­ski z Egip­tu. Pa­miąt­ką po tym spo­tka­niu jest ów krzew go­re­ją­cy. W 337 roku bi­zan­tyj­ska ce­sa­rzo­wa He­le­na po­le­ci­ła wznieść tu­taj ka­pli­cę, a dwie­ście lat póź­niej ce­sarz Ju­sty­nian zde­cy­do­wał o bu­do­wie ba­zy­li­ki i osa­dze­niu przy niej stu osiem­dzie­się­ciu straż­ni­ków - po­łu­dnio­wych Sło­wian i Gre­ków. Chro­ni­li to miej­sce, ma­jąc za­bez­pie­cze­nie w po­sta­ci wy­so­kich na pięt­na­ście i gru­bych na dwa - trzy me­try mu­rów, któ­re osta­ły się do dziś. Na po­cząt­ku XI wie­ku, na gó­rze po­ło­żo­nej nie­opo­dal, nie­co na po­łu­dnie, nie­mal na­prze­ciw Góry Moj­że­sza, od­na­le­zio­no ko­bie­ce szcząt­ki. Przy­pi­sa­no je świę­tej Ka­ta­rzy­nie Alek­san­dryj­skiej, któ­ra w li­sto­pa­dzie 311 roku jako osiem­na­sto­lat­ka po­nio­sła mę­czeń­ską śmierć. Była to in­te­li­gent­na i pięk­na cór­ka kró­la Alek­san­drii, któ­ra wda­ła się w kon­flikt z ce­sa­rzem Mak­sy­mi­lia­nem, wład­cą wschod­niej czę­ści im­pe­rium rzym­skie­go. Po ścię­ciu, jak gło­szą po­da­nia, anio­ło­wie prze­nie­śli jej cia­ło na naj­wyż­szą górę Sy­na­ju, zwa­ną dziś Górą Świę­tej Ka­ta­rzy­ny. W XI wie­ku kil­ku mni­chów z klasz­to­ru mia­ło sen, że jej szcząt­ki spo­czy­wa­ją na gó­rze. Po­szli tam, od­na­leź­li je, znie­śli do klasz­to­ru i zło­ży­li w zło­tej trum­nie, gdzie spo­czy­wa­ją do dziś. Klasz­tor na­zwa­no jej imie­niem. - To miej­sce jest gę­ste od mi­to­lo­gii - mówi Wan­da. - I jak­by tego było mało, jesz­cze my chce­my tu od­na­leźć ja­kąś ta­jem­ni­cę. Je­stem cie­ka­wa, czy na coś na­tra­fi­my. I jak po­trak­tu­je nas brat Mak­sym. - Są­dzę, że wyda list An­drze­ja - mó­wię. - A je­śli nie ze­chce? - za­sta­na­wia się Wan­da. - Dla­cze­go? Prze­cież mamy kar­tecz­kę od An­drze­ja. - Mi­nę­ło kil­ka lat. W tym cza­sie wie­le mo­gło się zda­rzyć. Koń­czy­my roz­mo­wę, bo na ho­ry­zon­cie po­ja­wia się klasz­tor. Z od­da­li wy­glą­da jak wa­row­nia. Ta­kie samo wra­że­nie zro­bił na nas przed dwu­na­stu laty, gdy scho­dzi­li­śmy ran­kiem z Góry Moj­że­sza. Tą samą, co przed laty, fur­tą przy wie­ży Kle­be­ra wcho­dzi­my za mury. Spo­ty­ka­my wie­lu tu­ry­stów, któ­rzy ran­kiem ze­szli z Góry św. Ka­ta­rzy­ny i Góry Moj­że­sza. Pstry­ka­ją zdję­cia. Nig­dzie nie wi­dać mni­chów. W ba­zy­li­ce tak­że tyl­ko tu­ry­ści. Za iko­no­sta­sem znaj­du­je się Ka­pli­ca Krze­wu Go­re­ją­ce­go. Tu­ry­stom wstęp za­bro­nio­ny, wejść moż­na tyl­ko po uzy­ska­niu ze­zwo­le­nia. Może tam ktoś nas za­trzy­ma? I rze­czy­wi­ście, mło­dziut­ki za­kon­nik za­stę­pu­je nam dro­gę. - Tu­taj wstęp za­ka­za­ny - mówi. - Szu­ka­my bra­ta Mak­sy­ma. - Kogo? - pyta zdzi­wio­ny. - Bra­ta Mak­sy­ma - wy­raź­nie wy­po­wia­dam imię. - Ta­kie­go bra­ta nie ma w klasz­to­rze - mówi mnich. Czyż­by An­drzej mnie okła­mał? A może list po­dyk­to­wa­ła mu cho­ra wy­obraź­nia? Albo za­żar­to­wał ze mnie? Nie, to nie­moż­li­we. An­drzej za­wsze był po­waż­nym czło­wie­kiem. - Trzy lata temu był - stwier­dzam pew­nym gło­sem. Klasz­tor św. Ka­ta­rzy­ny na Sy­na­ju - Je­stem tu od nie­daw­na. Pro­szę za­cze­kać, za­py­tam któ­re­goś ze star­szych bra­ci. Po chwi­li wra­ca z bro­da­tym, si­wie­ją­cym za­kon­ni­kiem. - Oj­ciec Ste­fa­nos może pań­stwu po­móc - mówi i wy­co­fu­je się w głąb. - Dla­cze­go szu­ka­cie bra­ta Mak­sy­ma? Kim je­ste­ście? - pyta Ste­fa­nos. Co mu od­po­wie­dzieć? Ra­czej nie po­win­ni­śmy zdra­dzać wszyst­kie­go. Nie wia­do­mo, co sta­ło się z Mak­sy­mem ani jak oce­nia­ją tu An­drze­ja. Je­śli po­wie­my wszyst­ko, może to za­szko­dzić na­szej mi­sji. Ale kła­mać też nie po­win­ni­śmy, bo bez li­stu An­drze­ja po­zo­sta­wio­ne­go Mak­sy­mo­wi nic nie zdzia­ła­my. - Mamy dla nie­go prze­sył­kę - mó­wię ostroż­nie. - Jaką prze­sył­kę? - Jest tu­taj - wyj­mu­ję ko­per­tę, do któ­rej wło­ży­li­śmy kar­tecz­kę An­drze­ja. Ste­fa­nos się­ga po ko­per­tę. Co­fam rękę. - Prze­sył­ka jest dla bra­ta Mak­sy­ma. Mamy mu ją wrę­czyć oso­bi­ście. Ste­fa­nos za­sta­na­wia się chwi­lę. - Brat Mak­sym nie żyje - mówi po­wo­li. - Zmarł pół roku temu. W gło­wie kłę­bią się gwał­tow­ne my­śli. Co się sta­ło z li­stem An­drze­ja? Czy ktoś go ma? Może za­gi­nął? A je­śli nie, to w czy­ich jest rę­kach? Ste­fa­nos do­strze­ga chy­ba moją roz­ter­kę i go­ni­twę my­śli. - Od kogo jest ta prze­sył­ka? - pyta. - Od przy­ja­cie­la - mówi Wan­da. - Brat Mak­sym miał przy­ja­ciół tyl­ko w klasz­to­rze - stwier­dza su­cho Ste­fa­nos. - Prze­sył­ka jest od przy­ja­cie­la z klasz­to­ru - mó­wię - od bra­ta An­drze­ja, Po­la­ka. Ste­fa­nos sta­je jak wry­ty, pa­trzy na nas uważ­nie, na­bie­ra po­wie­trza w płu­ca i pyta: - Zna­cie An­drze­ja? - To mój przy­ja­ciel ze stu­diów - mó­wię. - Chodź­cie ze mną - mówi, bie­rze nas pod ra­mio­na i pro­wa­dzi w głąb klasz­to­ru. Sie­dzi­my w nie­wiel­kim po­miesz­cze­niu o ka­mien­nych ścia­nach, na środ­ku stoi po­czer­nia­ły ze sta­ro­ści drew­nia­ny stół i kil­ka krze­seł. Ste­fa­nos, sie­dzą­cy na­prze­ciw, uważ­nie słu­cha opo­wia­da­nia o mo­jej mło­dzień­czej przy­jaź­ni z An­drze­jem. Chy­ba nie do koń­ca nam ufa. Po­sta­na­wiam za­ry­zy­ko­wać i wyj­mu­ję list od An­drze­ja. Prze­cież nie po­zna jego tre­ści, nie zna pol­skie­go, ale może zna pi­smo i pod­pis An­drze­ja. Spo­glą­da na list i pyta: - Co ci na­pi­sał? - Wspo­mi­na prze­szłość i pro­si mnie o za­ła­twie­nie pew­nej spra­wy. - Ja­kiej spra­wy? - Ste­fa­nos spra­wia te­raz wra­że­nie śled­cze­go. - Nie wiem. Tego wła­śnie do­wiem się z li­stu, któ­ry zo­sta­wił u Mak­sy­ma. - Ro­zu­miem - za­kon­nik wresz­cie za­czy­na trak­to­wać nas po­waż­niej. - I dla­te­go przy­je­cha­li­ście tu­taj. Wszyst­ko, co po­sia­dał brat Mak­sym, zo­sta­ło w klasz­to­rze. List tak­że, ale jest w dys­po­zy­cji ar­cy­bi­sku­pa, na­sze­go prze­ora. Obec­nie prze­ora nie ma tu­taj, więk­szość cza­su spę­dza w Ka­irze lub w Li­ba­nie. Ak­tu­al­nie prze­by­wa w Ka­irze. Skon­tak­tu­ję się z nim. A te­raz za­pra­szam na po­si­łek. Po­tem, je­śli ze­chce­cie, po­ka­żę wam klasz­tor, to zna­czy miej­sca nie­do­stęp­ne dla tu­ry­stów. Po­si­łek jest skrom­ny: grec­ka pita, kozi ser, po­mi­do­ry, oliw­ki, na de­ser cia­sto. Po­tem Ste­fa­nos pro­wa­dzi nas przez klasz­tor. Wi­dać, że nie jest sze­re­go­wym mni­chem, za­kon­ni­cy od­no­szą się do nie­go z sza­cun­kiem. Idzie­my do Ka­pli­cy Krze­wu Go­re­ją­ce­go, gdzie kil­ka go­dzin wcze­śniej dro­gę za­stą­pił nam mło­dy mnich. Trze­ba zdjąć buty, bo mni­si uwa­ża­ją to miej­sce za naj­święt­sze na Zie­mi. Po wyj­ściu z ba­zy­li­ki zwie­dza­my po­ło­żo­ny tuż obok śre­dnio­wiecz­ny re­fek­tarz, któ­ry kie­dyś był salą mo­dlitw. Na środ­ku ja­dal­ni stoi osiem­na­sto­wiecz­ny stół przy­wie­zio­ny z grec­kiej wy­spy Kor­fu. Ste­fa­nos wska­zu­je su­fit, na któ­rym nie­zna­ny szes­na­sto­wiecz­ny ar­ty­sta na­ma­lo­wał Sąd Osta­tecz­ny. Od­wie­dza­my bi­blio­te­kę, w któ­rej zgro­ma­dzo­no po­nad czte­ry i pół ty­sią­ca ksiąg w ję­zy­ku grec­kim, sy­ryj­skim i sta­ro­egip­skim. Tyl­ko Bi­blio­te­ka Wa­ty­kań­ska może się po­szczy­cić więk­szą ko­lek­cją ma­nu­skryp­tów i li­te­ra­tu­ry re­li­gij­nej. Wy­cho­dzi­my poza mury klasz­to­ru, gdzie znaj­du­ją się dwa roz­le­głe ogro­dy, pen­sjo­nat dla tu­ry­stów oraz ka­pli­ca św. Try­fo­na, zwa­na Do­mem Cza­szek. - Tu­taj spo­czy­wa­ją ko­ści na­szych bra­ci - wy­ja­śnia Ste­fa­nos, wska­zu­jąc na uło­żo­ne za dru­cia­ną siat­ką szcząt­ki. Są do­kład­nie po­se­gre­go­wa­ne, osob­no czasz­ki, osob­no ko­ści rąk, nóg i inne. Z tyłu ma­leń­ki cmen­tarz, gdzie mie­ści się za­le­d­wie kil­ka gro­bów. Dla­te­go, gdy któ­ryś z bra­ci umie­ra, prze­no­si się szcząt­ki z naj­star­sze­go gro­bu wła­śnie do tej ka­pli­cy, by przy­go­to­wać miej­sce dla zmar­łe­go. - Pew­ne­go dnia spo­czną tu­taj ko­ści każ­de­go z nas - mówi Ste­fa­nos. - Czy tu­taj są szcząt­ki bra­ta Mak­sy­ma? - pyta nie­śmia­ło Wan­da. - Mak­sym leży na cmen­ta­rzu. Jego pora jesz­cze nie na­de­szła. Wra­ca­my za mury klasz­tor­ne. Ste­fa­nos zo­sta­wia nas pod opie­ką bra­ta Gre­go­rio­sa w Ga­le­rii Ikon, gdzie ze­bra­no po­nad dwa ty­sią­ce dzieł. Te, któ­re są wy­sta­wio­ne, pre­zen­tu­ją się wspa­nia­le. Po­cho­dzą ze wszyst­kich nie­mal re­gio­nów pra­wo­sław­ne­go świa­ta. Moż­na po­dzi­wiać je go­dzi­na­mi. W koń­cu Gre­go­rios wy­pro­wa­dza nas z ga­le­rii i pro­po­nu­je od­po­czy­nek na mur­ku obok wej­ścia. - Po­cze­kaj­cie, pro­szę, na ojca Ste­fa­no­sa - mówi i od­cho­dzi. Ste­fa­nos po­ja­wia się po dzie­się­ciu mi­nu­tach. - Roz­ma­wia­łem z ar­cy­bi­sku­pem - oznaj­mia. - Ju­tro wy­dam wam list bra­ta An­drze­ja. Ar­cy­bi­skup pro­si też, by prze­ka­zać mu, je­śli oczy­wi­ście ze­chce­cie, co An­drzej na­pi­sał. Je­śli przyj­mie­cie na­szą go­ści­nę, za­pro­wa­dzę was do kwa­te­ry. Plan za­bu­do­wań klasz­to­ru św. Ka­ta­rzy­ny Po­ko­ik przy­le­ga do klasz­tor­ne­go muru. Jest nie­wiel­ki i skrom­nie urzą­dzo­ny. Dwa po­je­dyn­cze łóż­ka, mały sto­lik i krze­sło. - Wi­dzi­my się ju­tro o siód­mej rano, po śnia­da­niu, przed wej­ściem do bi­blio­te­ki - że­gna się Ste­fa­nos. Kie­dy o świ­cie trzy­dzie­ści trzy razy biją dzwo­ny klasz­tor­nej dzwon­ni­cy, co sym­bo­li­zu­je lata prze­ży­te przez Chry­stu­sa na zie­mi, je­ste­śmy już na no­gach. Na­pię­cie wy­wo­ła­ne na­dzie­ją, że wkrót­ce po­zna­my treść li­stu, nie po­zwo­li­ło nam dłu­żej spać. Śni­ły mi się ru­iny zam­ków, ja­ski­nie i góry, do któ­rych do­cie­ra­łem w po­szu­ki­wa­niu ja­kie­goś skar­bu. Kie­dy mia­łem go już na wy­cią­gnię­cie ręki - obu­dzi­łem się i nie za­sną­łem wię­cej. Te­raz sie­dzi­my w bi­blio­te­ce na­prze­ciw Ste­fa­no­sa, któ­ry trzy­ma w ręce dużą, brą­zo­wą ko­per­tę. To z pew­no­ścią list An­drze­ja. - Czy masz dru­gą część kart­ki? - pyta. Wrę­czam mu skra­wek prze­sła­ny przez An­drze­ja. Przy­kła­da do nie­go swo­ją część, wy­ję­tą z bia­łej ko­per­ty. Pa­su­ją ide­al­nie. Czy­ta. - Wszyst­ko się zga­dza - mówi. - Ko­per­ta na­le­ży do cie­bie - wy­cią­ga rękę i po­da­je mi ją. - Jaka jest treść kart­ki? - pyta Wan­da. - ,,Bra­cie Mak­sy­mie - Ste­fa­nos tłu­ma­czy z gre­ki - przy­ja­cie­lu dro­gi, zde­po­no­wa­ną ko­per­tę od­daj wła­ści­cie­lo­wi dru­giej czę­ści kart­ki. Do­pa­suj ka­wał­ki. An­drzej". - Czy mo­że­my za­brać kart­kę? - pyta Wan­da. - Przy­kro mi, ale mu­szę prze­ka­zać ją ar­cy­bi­sku­po­wi - mówi Ste­fa­nos. - A te­raz pew­nie ze­chce­cie prze­czy­tać list. Nie będę wam prze­szka­dzał. Pa­mię­taj­cie, pro­szę, o proś­bie prze­ora. Zo­sta­je­my sami. Choć nie­zu­peł­nie, bo kil­ka sto­li­ków da­lej ja­kiś mnich po­chy­la się nad sta­rą księ­gą. Może ją czy­ta, a może ma inne za­da­nia? Spo­glą­dam na ko­per­tę. Wy­glą­da na nie­na­ru­szo­ną. Jest za­la­ko­wa­na, a za­miast pie­czę­ci jak­by od­cisk pal­ca i nie­wy­raź­na, chy­ba zro­bio­na za­ostrzo­nym pa­ty­kiem, li­te­ra A, czy­li skrót od An­drzej. Wszyst­ko wska­zu­je na to, że nikt, poza nim, nie zna ta­jem­ni­cy, któ­rą za­wie­ra. Za chwi­lę ją po­zna­my. Wyj­mu­ję scy­zo­ryk i roz­ci­nam ko­per­tę. We­wnątrz - tyl­ko dwie, ta­kie same jak w pierw­szym li­ście, po­żół­kłe kart­ki, za­pi­sa­ne pi­smem An­drze­ja. Trzy go­dzi­ny póź­niej że­gna­my się z oj­cem Ste­fa­no­sem. - Czy mogę za­py­tać w imie­niu ar­cy­bi­sku­pa, co na­pi­sał brat An­drzej? - Stwier­dził, że już nig­dy nie wró­ci do Pol­ski i pro­sił, by za­ła­twić za­le­głą spra­wę ro­dzin­ną - kła­mię, pa­trząc mu pro­sto w oczy. - Ale dla­cze­go nie na­pi­sał wprost do Pol­ski? Prze­cież miał ad­res do cie­bie. - Nie wiem, może nie miał moż­li­wo­ści wy­sła­nia li­stu z Etio­pii. Te ar­gu­men­ty nie prze­ko­nu­ją Ste­fa­no­sa. Nie ule­ga wąt­pli­wo­ści, że nam nie wie­rzy. Chy­ba dla­te­go na po­że­gna­nie stwier­dza: - Brat An­drzej to wy­bit­ny in­te­lek­tu­ali­sta, czło­wiek ogrom­nej wie­dzy i wiel­kiej wia­ry. Co­kol­wiek ci zle­cił, o co­kol­wiek pro­sił, nie za­wiedź go. A je­śli spo­tka­cie się, po­wiedz mu, że cze­ka­my tu na nie­go i przyj­mie­my go z po­wro­tem z otwar­ty­mi ra­mio­na­mi. Rozdział III Rogoźnik, maj-czerwiec 2010 r. SAMO­LOT za chwi­lę wy­lą­du­je w Ka­to­wi­cach, a my je­ste­śmy co­raz bar­dziej pod­eks­cy­to­wa­ni, zszo­ko­wa­ni i jed­no­cze­śnie po­iry­to­wa­ni. Eks­cy­tu­ją­ca jest wia­do­mość na te­mat przed­mio­tu ukry­te­go w skrzyn­ce. Od chwi­li prze­czy­ta­nia pierw­sze­go li­stu An­drze­ja za­sta­na­wia­li­śmy się, co to może być. Fan­ta­zjo­wa­li­śmy, że może nie­zna­na ewan­ge­lia, kto wie, czy nie naj­star­sza z ist­nie­ją­cych? Jak­że sen­sa­cyj­ne by­ło­by to od­kry­cie! Dla­cze­go jed­nak Raj­mund miał­by ukryć ją przed brać­mi z za­ko­nu i przed Ko­ścio­łem? Czy za­wie­ra­ła ja­kieś nie­wy­god­ne tre­ści? Ale prze­cież rę­ko­pis to nie przed­miot, więc Wan­da za­ło­ży­ła, że to ja­kaś re­li­kwia. Epo­ka, w któ­rej żył Raj­mund, ko­cha­ła się w ,,świę­tych przed­mio­tach", nie­rzad­ko były to po pro­stu ludz­kie szcząt­ki. Te spe­ku­la­cje oka­za­ły się ba­nal­ne w zde­rze­niu z wia­do­mo­ścią za­war­tą w li­ście ode­bra­nym w klasz­to­rze św. Ka­ta­rzy­ny. An­drzej pi­sał: Je­że­li czy­tasz ten list, to zna­czy, że spo­tka­łeś się z bra­tem Mak­sy­mem i zde­cy­do­wa­łeś pod­jąć po­szu­ki­wa­nia. Jak wspo­mi­na­łem w po­przed­nim li­ście, znaj­dziesz tu klucz do roz­wią­za­nia za­gad­ki. Naj­pierw mu­szę Cię jed­nak po­in­for­mo­wać, cze­go szu­kasz. W skrzyn­ce jest drew­nia­ny osio­łek. Na­le­żał on do Je­zu­sa, a wy­stru­gał go dla nie­go świę­ty Jó­zef, o czym in­for­mu­je Al­fe­usz w swo­im rę­ko­pi­sie. Te­raz ro­zu­miesz wagę za­da­nia, któ­re­go się pod­ją­łeś: szu­kasz dzie­cię­cej za­baw­ki na­sze­go Wia­do­mość jest szo­ku­ją­ca. Choć mi­nę­ły trzy dni, wciąż nie po­tra­fi­my otrzą­snąć się z wra­że­nia. Tym bar­dziej iry­tu­je, że o miej­scu ukry­cia skrzyn­ki wie­my nie­wie­le wię­cej niż przed wy­jaz­dem. Prze­czy­ta­li­śmy list wie­lo­krot­nie. Na dwóch stro­nach An­drzej na­pi­sał za­le­d­wie kil­ka­na­ście zdań. Koń­cząc, stwier­dził: Jak wspo­mi­na­łem w po­przed­nim li­ście, znaj­dziesz tu klucz do roz­wią­za­nia za­gad­ki. Zo­sta­wił go tem­pla­riusz Raj­mund pod po­sta­cią wier­sza. Je­śli uważ­nie prze­ana­li­zu­jesz wiersz, od­czy­tasz jego ukry­ty sens oraz do­my­ślisz się, gdzie po­je­chać, co zo­ba­czyć i uczy­nisz to - po­wi­nie­neś od­na­leźć ten skarb. Wiem, że Cię na to stać. Po­wo­dze­nia. Wiersz jest po ła­ci­nie. Tem­pla­riusz Raj­mund na­pi­sał go w 1223 roku, a za­tem sto­sun­ko­wo mło­dą ła­ci­ną. An­drzej mógł go prze­tłu­ma­czyć, bo ła­ci­nę znał per­fek­cyj­nie. Nie uczy­nił tego, bo jak stwier­dził, to jest wiersz i wy­ma­ga nie tyl­ko pre­cy­zyj­ne­go tłu­ma­cze­nia ze wzglę­du na to, że każ­de sło­wo jest waż­ne, co mógł­bym uczy­nić, ale tak­że umy­słu po­ety, któ­ry pol­skie­mu tłu­ma­cze­niu nada na­strój i me­lo­dy­kę od­po­wia­da­ją­cą śre­dnio­wiecz­ne­mu brzmie­niu, cze­go do­ko­nać nie je­stem w sta­nie. Po dwóch ty­go­dniach od po­wro­tu z Sy­na­ju nadal sto­imy w miej­scu. Ża­den z ła­cin­ni­ków, któ­rych pro­si­łem o tłu­ma­cze­nie, nie pod­jął się za­da­nia. Wte­dy przy­po­mi­nam so­bie księ­dza Wik­to­ra. To zna­jo­my z mło­do­ści, ka­płan ży­ją­cy nie­co na ubo­czu, w ma­łej pa­ra­fii, zna­ko­mi­ty ła­cin­nik, czę­sto stu­diu­ją­cy sta­ro­dru­ki, hi­sto­ryk z wy­kształ­ce­nia, mu­zyk z po­wo­ła­nia i po­eta pi­szą­cy tek­sty do swo­ich kom­po­zy­cji. Czy­ta już trze­ci raz wiersz i prze­czą­co kiwa gło­wą. - To bar­dzo trud­ny tekst do tłu­ma­cze­nia, bo na­pi­sa­ny ła­ci­ną, któ­ra za­wie­ra wie­le dziw­nych na­le­cia­ło­ści - mówi. - Nie wszyst­ko ro­zu­miem, są tu sło­wa o nie­zna­nych mi rdze­niach, może grec­kich, a może arab­skich. Nie wiem, czy dam radę. Ale je­śli mam spró­bo­wać, po­trze­ba mi cza­su. Mu­szę tro­chę po­stu­dio­wać. Na do­da­tek to jest wiersz, a ty chcesz, by i po pol­sku miał po­etyc­kie brzmie­nie. Spró­bu­ję, ale uzbrój się w cier­pli­wość. To po­trwa. I nie wiem, czy się uda. Od­zy­wa się po mie­sią­cu: - Przy­jeż­dżaj, prze­tłu­ma­czy­łem, ale to dziw­na po­ezja. Bar­dziej ja­kieś za­szy­fro­wa­ne za­da­nie niż wiersz. W co ty się wpa­ko­wa­łeś? Sie­dzi­my w nie­wiel­kim po­ko­iku. Ksiądz Wik­tor wy­cią­ga kie­lisz­ki i roz­le­wa ko­niak. - Wiesz - śmie­je się - za tę ro­bo­tę na­le­ży mi się nie ta jed­na bu­tel­ka, któ­rą przy­wio­złeś, lecz cała skrzyn­ka! Prze­tłu­ma­czy­łem wiersz, spró­bo­wa­łem nadać mu pol­ską ryt­mi­kę, ale nie­wie­le z tego ro­zu­miem. Może ty zro­zu­miesz wię­cej. Po­da­je mi kart­kę, a z dru­giej czy­ta na głos: Po­jedź tam, gdzie mat­ka była, kie­dy z Ja­nem ucho­dzi­ła. W Je­ro­zo­li­mie roz­pocz­nij, od­wiedź po­tem miejsc aż sześć, a w Efe­zie już od­pocz­nij.